افاده‌های حرفه‌ای، قراردادهای آماتور!

ایمان گدرزی; علیرضا بیرانوند کنسل شد! جمله ای آشنا که در دو سال گذشته در خبرگزاری ها دیده ام! نه تنها بیرانوند، بلکه بازیکنان و مربیان زیادی در فوتبال ایران داریم که با توجه به قراردادی که با باشگاه بستند، خیلی راحت و بدون هیچ گونه جبرانی قراردادشان را به صورت یک طرفه فسخ کردند و باشگاه را با چالش جدیدی مواجه کردند. این مشکل در سال های گذشته بیشتر توسط بازیکنان و مربیان خارجی دیده می شد و جالب اینجاست که در اکثر موارد قانون به آنها حق داده و باشگاه ها را به پرداخت جریمه محکوم کرده است.

به نظر می رسد فوتبال ایران حدود 20 سال پیش نامی حرفه ای پیدا کرده است، اما از نظر داخلی هنوز بسیاری از اتفاقات فوتبال ایران با فوتبال جهان فاصله دارد و تلاشی برای کاهش این فاصله وجود ندارد. یکی از موضوعات مهم در فوتبال ایران بحث قراردادهاست که باعث شده تیم ها و هواداران هر ساله در فصل نقل و انتقالات برای حفظ بازیکنان خود با مشکل مواجه شوند و مشاهده شده است که ستاره های لیگ برتری پست های خود را برای تیم ها بسیار ترک می کنند. به آسانی.

چند فصل پیش بازیکنان و مربیان ایرانی بندهایی را در قرارداد خود گنجانده بودند که بر اساس آن می توانستند به صورت یک طرفه قرارداد را فسخ کنند. البته امکان فسخ یک طرفه به این راحتی نیست و مراحلی وجود دارد که باید طی شود. اما از آنجایی که اکثر باشگاه های ایرانی در انجام تعهدات مالی خود با مشکل مواجه هستند، احتمال فسخ یک طرفه قرارداد وجود دارد. این معمولا باعث اختلاف بین باشگاه ها و بازیکنان و مربیان آنها می شود. زیرا در برخی موارد قانون فاقد وضوح است و هر یک از طرفین تفسیر خاص خود را از قانون دارند. البته این تفاوت ها از عدم شفافیت در تعداد قراردادها نیز ناشی می شود. اما سازمان لیگ با تعریف قانون سعی در کاهش این مشکلات دارد. حالا این اتفاق برای علیرضا بیرانوند و باشگاه پرسپولیس افتاد. بیرانوند معتقد است باشگاه پرسپولیس به این قرارداد پایبند نبوده و به همین دلیل حق فسخ قرارداد او را داشته اما باشگاه پرسپولیس با رد ادعای بیرانوند از این بازیکن شکایت کرده است.

سال ها پیش اکثر بازیکنان قراردادهای یک ساله داشتند و ترجیح می دادند در پایان هر فصل در مورد مبلغ قراردادشان بحث کنند تا از نظر مبلغ قرارداد متضرر نشوند. در سال های اخیر، کمتر از قبل قراردادهای یک ساله امضا شده است، اما بازیکنان همچنان آزادانه باشگاه ها را ترک می کنند. در واقع قراردادهای کوتاه مدت جای خود را به قراردادهای مشروط با بند فسخ داده است و بازیکنان می توانند در پایان فصل در ازای دریافت مبلغی از تیم خود جدا شوند. وجود بندهای فسخ قرارداد امروز در فوتبال عجیب نیست، مثلا در فوتبال اسپانیا طبق قوانین قرارداد همه بازیکنان باید بند فسخ قرارداد داشته باشند. با توجه به بند آزادسازی در قرارداد، نیمار در سال 2017 با مبلغ سرسام آور 222 میلیون یورو از بارسلونا به پاریس رفت. بین آنها تفاوت زیادی بین بند فسخ قرارداد تیم های اروپایی با تیم های ایرانی وجود دارد و آن مبلغ مشخص است. در فوتبال اروپا معمولاً مبالغ بندهای فسخ قرارداد به گونه ای تعیین می شود که سایر تیم ها نتوانند به راحتی آن را پرداخت کنند و در صورت پرداخت آن باشگاه ضرر زیادی نمی کند و با سودی که می گیرد می تواند جذب کند. برخی از بازیکنان جایگزین اما در فوتبال ایران مبلغ بند فسخ قرارداد در برخی مواقع کمتر از دستمزد یک بازیکن برای یک فصل است و به راحتی می تواند رهایش کند.

به عنوان مثال امید نوراکین که سال ها در تیم های اصلی استقلال حضور داشت و در این باشگاه پیشرفت کرد، در سال 1997 با 50 هزار دلار از این باشگاه جدا شد و به شارلوا پیوست. این در حالی است که در تابستان امسال لیونل مسی به دلیل بند فسخ 700 میلیون یورویی اش، علیرغم تمایل شدیدش به جدایی، نتوانست بارسلونا را ترک کند. این مبلغ تقریباً ده برابر دستمزد یک ستاره آرژانتینی برای یک فصل است و هیچ تیمی نمی تواند آن را پرداخت کند. در واقع مشکل اصلی فوتبال ایران در زمینه قراردادها، عدم انجام تعهدات و مسئولیت های مدیران است. عدم رعایت قوانین و مقررات و همچنین عدم حضور اشخاص حقوقی در عقد قرارداد که با هوشمندی برخی از مدیران برنامه باعث شد تا قراردادهای یک طرفه به نفع بازیکنان و حضور آنها منعقد شود. بند جدایی عجیبی است و ضررهای زیادی به تیم ها وارد می کند. علاوه بر این موضوع، مدیران فوتبال ایران بدون توجه به امکانات موجود قراردادهای سنگینی می بندند و زمانی که زمان انجام این تعهدات فرا می رسد، اکثر آنها در باشگاه حضور ندارند و این مدیر بعدی است که باید به این تعهدات عمل کند. کاری که معمولاً نمی تواند انجام دهد و این چرخه معیوب ادامه خواهد داشت

257251