اولویت غرب برای دیپلماسی با دولت چهاردهم/ آمریکا و اروپا دو هدف دارند

رسول السلیمی: نتایج انتخابات ایران هنوز با واکنش قابل توجهی در میان مقامات این کشور مواجه نشده است. رقبا و مخالفان سیاست خارجی ایران علاوه بر تبریک به کشورهای دوست و همسایه ایران، سعی کردند بر ادامه سیاست خارجی در منطقه تاکید کنند. در راس اپوزیسیون آمریکا قرار گرفت، جایی که سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز شنبه به وقت محلی در اولین واکنش به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران مدعی شد که انتخابات ریاست جمهوری ایران «آزاد یا عادلانه» نبوده است. ” به تغییر اساسی در مسیر ایران منجر نخواهد شد.»

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در گفتگو با رسانه های آمریکایی مدعی شد که «در نتیجه تعداد زیادی از ایرانیان تصمیم گرفته اند که اصلاً در آن شرکت نکنند» و دولت آمریکا انتظار ندارد این انتخابات منجر به تغییرات اساسی در این انتخابات شود. وضعیت ایران مسیر یا احترام متقابل بیشتر منجر به حقوق شهروندان می شود.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پیام خود به رسانه‌های آمریکایی گفت: «انتخابات تأثیر قابل‌توجهی بر رویکرد ما در قبال ایران نخواهد داشت. ما همچنان به دیپلماسی متعهد هستیم.»

سخنگوی اتحادیه اروپا در عین حال پیروزی مسعود المادیجیان را تبریک گفت و افزود: اتحادیه اروپا آماده همکاری با دولت جدید ایران است. وی افزود: آماده تعامل با دولت جدید ایران در راستای سیاست اتحادیه اروپا در زمینه تعامل حیاتی هستیم.

اما مهم ترین مسائل پیش روی غرب و اروپا که حل آن نیازمند ارتباط با دولت جدید ایران است چیست؟

اگرچه تحریم ها به تنهایی تنها راه فشار غرب بر ایران نیست و دایره بزرگ تری شامل جنگ سایبری، قدرت نرم و نیروی نظامی نیز در اختیار کشورها قرار دارد، اما فعالیت های ایران مانند حمایت مالی از محور مقاومت، دور زدن تحریم ها از طریق چین و روسیه ادامه یافته است و پیشرفت در برنامه های هسته ای و موشکی داخلی این کشور در سال های اخیر. برخلاف تلاش های آمریکا و متحدانش برای تضعیف یا کنترل این روند. به نظر می رسد این روند یکی از جنبه های تامین امنیت اسرائیل است و اکنون با شروع جنگ غزه، مسائل روی میز ایران و آمریکا با موضوع فلسطین مرتبط شده است.

این در حالی است که از انقلاب 57 تا به امروز، آمریکا و ایران هیچ گونه روابط رسمی دیپلماتیک نداشته اند. اما این بدان معنا نیست که هیچ تلاش دیپلماتیکی صورت نگرفت و کانال های غیررسمی آمریکا از طریق دولت سوئیس کار می کردند. اما تلاش های دیپلماتیک آمریکا با ایران همیشه پیچیده بوده است. هر زمان که روسای جمهور در ایالات متحده یا ایران تغییر می کنند، احتمال گسست در روابط وجود دارد و این موضوع با نزدیک شدن ایران به چین و روسیه مشکل سازتر شده است.

نتیجه این روند سیاست گذاری ناهماهنگی در نحوه تعامل ایالات متحده و غرب با تهران بوده است که تا حدی به دلیل نفوذ بیشتر چین در خاورمیانه و تعمیق روابط اقتصادی و استراتژیک چین با تهران است. روسیه روابط نظامی، سیاسی و اقتصادی خود را با ایران تقویت کرد. این امر باعث کاهش نفوذ دیپلماسی غربی شده است و ناظران غربی معتقدند که ایران به سادگی احساس نمی کند که با ایالات متحده و متحدانش بر سر منافع امنیتی توافق کند.

از این رو، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یا معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای که در سال 2015 امضا شد، علیرغم کنارگذاشتن توسط دولت ترامپ در سال 2018، همچنان به عنوان مهمترین موضوع بین ایران و آمریکا روی میز دیپلماسی باقی مانده است. رهبران غربی سعی کردند اطمینان حاصل کنند که ایران به سلاح هسته ای دست پیدا نمی کند، اما پس از خروج دونالد ترامپ از توافق، نتوانستند همکاری ایران را در عملیات نظارتی اضافی به دست آورند.

در همین حال، توافقنامه امنیتی قریب الوقوع بین آمریکا و عربستان سعودی می تواند ایران را از تعامل با غرب دور کرده و به مدار چین و روسیه نزدیکتر کند. تحلیلگران سیاست خارجی می گویند آمریکا و اروپا در نهایت دو هدف دارند: جلوگیری از ساخت سلاح هسته ای ایران و کاهش درگیری های محور مقاومت در خاورمیانه. اما تاکنون هر دو هدف دور از دسترس به نظر می رسند. نشانه مهم این موضوع ادامه غنی سازی اورانیوم ایران است.

باید دید دولت چهاردهم چه موضوعی را در اولویت قرار می دهد؟

311213