ایران کنار میانمار و کره شمالی/ چرا عضویت در اف‌ای‌تی‌اف یک ضرورت است؟

زهرا علی اکبری– ایران عضو گروه ویژه اقدام مالی نیست. توافقی که تعداد اعضای آن بیشتر از سازمان ملل است. بر اساس اطلاعات اعلام شده، 194 کشور جهان عضو این سازمان هستند، اما مخالفان عضویت در گروه ویژه اقدام مالی با این موضوع مخالف هستند و خاطرنشان می کنند که به دلیل تحریم ها این عضویت برای ایران مثمر ثمر نیست.

دولت وقت در سال 1393 پس از امضای برنامه جامع اقدام مشترک، تلاش گسترده ای را برای عضویت در این سازمان در دستور کار قرار داد، اما عملا تعطیل شد و تقریباً یک دهه بعد، این بحران همچنان ادامه دارد.

گروه ویژه اقدام مالی (FATF) برای انتخابات افتتاح شد

چهاردهمین رئیس جمهور ایران در 24 تیرماه انتخاب شد اما در انتخابات زودهنگام بحث FATF به موضوعی پر سر و صدا تبدیل شد. مصطفی پورمحمدی کاندیدایی که در این انتخابات کاملا متفاوت ظاهر شد در این باره صحبت کرد و سعید جلیلی را یکی از مهمترین مخالفان عضویت در این تشکل اعلام کرد.

وی در مناظره انتخاباتی 10 خرداد اظهار داشت: یادم هست در سال 1394 در شورای عالی امنیت ملی به تفصیل درباره مشکلات FATF صحبت کردم و در پایان جلسه نیز گفت: اگر شما مسئول هستید، ما پاسخ می دهیم این را بپذیرید، اما بقیه آقایان را نمی پذیریم، ما باید مشکل اصلی را حل کنیم!»

این سخنان پورمحمدی موج جدیدی را پیرامون این موضوع در رسانه ها و افکار عمومی ایجاد کرد و حتی آذری جهرمی در توئیتی به این موضوع اشاره کرد و نوشت: آیا می دانید اجرا نشدن آن در کشور چه آثاری دارد؟ پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) برای سفره مردم چه کاری انجام نداده است؟ کدام میز از ما بهتر است؟ آیا این نوع تفکر شایسته اداره این کشور است؟ حتی جلیل محبی که از مخالفان جدی پیوستن به FATF است و پیش از این در نشستی در باشگاه رابو دلایل مخالفت خود را اعلام کرده بود، در صفحه شخصی خود نوشت: جلیلی درباره جمله ای که از طرف FATF گفته بود، سکوت کرده بود.

البته نکته ای که محبی مطرح کرد را نیز نباید نادیده گرفت. جلیلی علاوه بر عدم انکار موضوع، در مناظره های انتخاباتی نیز از مخالفت با این موضوع دست برنداشت و مدام تاکید کرد که ایران در موضوع FATF و برجام، کشور طلبکار است. وی با صراحت در این خصوص گفت: در بحث FATF که آقای پورمحمدی در بحث مطرح کردند، بحث اصلی مبارزه با پولشویی بود و ما 39 ماده آن را اجرا کردیم و دوستان ما به جای طلبکار، می خواستند بدهکار شوند، اما ما متعهد نشدیم.» به آقای پورمحمدی گفتم شما می گویید این قانون باید اجرا شود، چرا خودتان آن را اجرا نمی کنید؟

عدم عضویت در FATF چه معایبی دارد؟

در طول یک دهه گذشته، بحث های زیادی بین موافقان و مخالفان این موضوع صورت گرفته است. اخیراً پس از خروج ترکیه از فهرست خاکستری FATF، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ترکیه اعلام کرد: هزینه فرصت عدم عضویت در FATF آنقدر زیاد است و پیامدهای گسترده‌ای دارد که قابل محاسبه نیست.

مهرداد سعادت گفت: «ترکیه در لیست سیاه نبود» یعنی روابط مالی و مبادلات تجاری این کشور با جهان قطع نشد. به همین دلیل از ابتدا وضعیت این کشور مانند ایران نبود که در زمینه مبادلات بین المللی از مشکلات فراوانی رنج می برد. رشد و توسعه کشورها به عوامل متعددی بستگی دارد: اگر بخواهیم ترکیه را با ایران مقایسه کنیم، ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که کشور ما عموماً خارج از پیمان FATF بوده است.

این فعال اقتصادی عضویت در گروه ویژه اقدام مالی را بزرگترین خواسته بخش خصوصی دانست و گفت: پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی همواره خواسته واقعی بخش خصوصی بوده است زیرا بدون خروج از لیست سیاه و خاکستری امکان پذیر نیست. برای تجارت رسمی با جهان

البته عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی دولت روحانی در مناظره با مصباحی مقدم توضیحات مفصل و مبسوطی در این زمینه ارائه کرد. وی در این بحث سال 2019 تاکید کرد: عدم عضویت سالانه حدود 20 میلیارد دلار برای ایران هزینه دارد و همه این هزینه ها به جیب مردم می رود. اکنون روند سرمایه گذاری رو به کاهش است و شاهد افزایش قیمت ها هستیم و قطعا یکی از مهم ترین عناصر آن عدم وابستگی است. بنابراین اگر مفهوم منافع ملی را تثبیت کنیم و نه منافع جمعی، میزان رنج خود را در این هفت هشت سال درک خواهیم کرد. من کل ماجرا را در این می بینم که شاید کسانی که به مجمع تشخیص مصلحت نظام گزارش می دهند صلاحیت فنی و تخصصی گزارش را ندارند. من فکر می کنم در پس همه این گزارش ها منافعی وجود دارد. اگر بخواهیم بدون بحث در مورد مزایا به ماجرا نگاه کنیم، کمتر مورد بحث این است که کارشناسانی که این گزارش‌ها را ارائه کرده‌اند اساسا صلاحیت ارائه گزارش‌ها را ندارند.

نکته مهم اینجاست که برخی نمایندگان و کارشناسان تلاش دولت احمدی نژاد برای پیوستن به این توافق را افشا کردند و پیش از انتخابات سیزدهم، برخی معتقد بودند که این مشکل با وحدت دولت و روی کار آمدن رئیس جمهور اصولگرا به پایان می رسد. اما در مدت سه سال در دولت شهید رئیسی چنین اتفاقی رخ نداد و ایران در لیست سیاه FATF باقی ماند.

قرار گرفتن در لیست سیاه به معنای عدم دسترسی به شبکه بانکی جهانی و تراکنش های مالی است. هرچند پزشکان در خصوص موضوع FATF قول صریحی ندادند، اما باز شدن این پرونده مفتوح قبل از انتخابات ریاست جمهوری ضرورت حل این مشکل را نشان می دهد. این مشکل یک دهه است که گریبان ایران را گرفته و باعث شده ایران به دلیل عدم عضویت از شبکه بانکی چین و روسیه به عنوان شرکای اصلی تجاری و سیاسی خود محروم شود.

ایران، کره شمالی و میانمار سه کشور در لیست سیاه ATF هستند.

223223