به گزارش وبسایت رابو، روز چهارشنبه در حالی که بازار در حال آماده شدن برای تعطیلات آخر هفته بود، چند روز پس از رکوردشکنی قیمت ارز و طلا در بازار، قیمت دلار این بار به بالاترین رقمی رسید که تا به حال به خود دیده است. چهارشنبه هر دلار آمریکا برای لحظاتی بیش از 68 هزار تومان فروخته شد.
بیشتر بخوانید:
این مهم در شرایطی رخ داد که محمدرضا فرزین که از سال 1401 هجری قمری ریاست بانک مرکزی را برعهده گرفت، از ابتدای کار بر کنترل و مدیریت قیمت ها در بازار تاکید کرد. به طور طبیعی تلاش فرزین به ثمر نشست، اما به نظر می رسد تنش هایی که در سال 1403 شاهد آن بودیم به حدی بود که ابزارهای سیاست گذار پولی کشور معلوف کارآمد نبود.
حجت الله فرزانی، کارشناس اقتصادی درباره علت افزایش قیمت دلار در روزهای اخیر به رابو گفت: بدون شک مهمترین عاملی که در بازار ارز ایران نقش داشته و قیمت ها را به سمت افزایش سوق داده است. آیا جنگ غزه و لبنان و افزایش تنش های بزرگ چه در منطقه و چه در خاورمیانه و چه در سایر نقاط جهان مانند جنگ روسیه با اوکراین بر بازارهای جهان تأثیر گذاشته است.
وی افزود: این تنش‌ها البته گاهی بیشتر به ایران مربوط می‌شود تا سایر کشورها و اقتصادها به همین دلیل به نظر می‌رسد که سطح نوسانات ناشی از تنش‌های سیاسی و نظامی در ایران بیشتر از سایر کشورهاست. ”
این کارشناس پولی در پاسخ به سوالی مبنی بر نقش تغییر نرخ ترجیحی ارز در لایحه قانون بودجه گفت: اهمیت این موضوع را نمی توان نادیده گرفت. نرخی که در بودجه می آید نرخ مهمی است که رویکرد کلی بازار در ماه های بعد را نشان می دهد.
وی ادامه داد: بازار از عوامل مختلفی خط می کشد و وقتی متوجه تغییر قیمت ارز در لایحه بودجه می شود فکر می کند باید دوباره قیمت ها را تعدیل کند. قیمتی که دولت در پیش نویس قانون می آورد به معنای مبلغ ریالی است که سیاست گذار در ازای تحویل دلار به بانک مرکزی به مدیران اجرایی می پردازد. واضح است که افزایش این نرخ بر بازار تاثیر خواهد گذاشت. به ویژه اینکه پیش نویس قانون بودجه عموماً روند کلی اقتصاد را تعیین می کند و بازارها به تغییرات آن واکنش نشان می دهند.
پیش از این، هر زمان که دولت نرخ ارز ترجیحی را تغییر می داد، به سرعت در بازار منعکس می شد. مثلاً در اردیبهشت 1401 رئیس دولت سیزدهم با حذف ارز ترجیحی 4200 تومانی و افزایش آن به 28500 تومان قول داد که فقط قیمت برخی اقلام افزایش یابد اما قیمت نهایی همه کالاها از جمله قیمت ارز در بازار به نوعی از حدود 30 هزار تومان به بیش از 50 هزار تومان افزایش می یابد.
فرزانی تصریح کرد: باید بدانیم که قیمت دلار نیز یک شاخص در اقتصاد است و هر چقدر هم که مهم باشد، از شرایط کلان اقتصادی تبعیت می کند و قیمت نهایی آن باید بر اساس برابری ارزهای مختلف تعیین شود از آنجایی که در کشور ما بازار ارز تک نرخی وجود ندارد، در عمل چند قیمتی وجود دارد، تبعاتی از این نظام چند قیمتی به دنبال دارد که بر بازار تاثیری ندارد.»
این کارشناس اقتصادی شرایط خاص کشور را مانع اصلی یکسان سازی قیمت ارز دانست و تصمیم گیران معتقدند شرایط برای جهش های بعدی مهیا نیست.
وی گفت: یکی از دلایل حفظ نرخ ارزها، حمایت از اقشار پایین جامعه است که با توجه به محاصره، هزینه های زندگی آنها افزایش چشمگیری داشته است در این صورت، بازار چند نرخی عواقب خود را خواهد داشت.
این کارشناس اقتصادی گفت: انصافاً اگر از ابتدای سال 1403 به موضوع نگاه کنیم، حداقل 6 نقطه بحرانی داشته ایم که هر کدام می توانست شرایط را به شدت تغییر دهد و بازار را به دنبال خود بکشاند بحران‌ها می‌توانستند در سال‌های اخیر جهش‌های بسیار بزرگ‌تری ایجاد کنند.
وی خاطرنشان کرد: با این وجود، سیاستگذار پولی توانست با مداخلات خود، تنظیم بازار را کنترل کند و به اعتقاد من بخش مهمی از بحران را مدیریت کرد و در عین حال مدیران اقتصادی نمی توانند همه مشکلات را حل کنند به حداکثر می رسد، سایر ابزارهای سیاسی به اندازه کافی موثر نیست.
فرزانی تصریح کرد: در این بین بانک مرکزی باید بازار ارز را با توجه به منابعی که در اختیار دارد مدیریت کند و مدیریت تنها به تثبیت قیمت ها محدود نمی شود، بلکه از نوسانات شدید نیز جلوگیری می کند کاهش منابع یا تداوم وضعیت تورمی، ارزش پول ضعیف می‌شود.»
اگرچه دولت چهاردهم بارها وعده جلوگیری از اقداماتی را که به تورم دامن می زند، داده است، اما برخی کارشناسان از دستکاری قیمت ارز و بنزین هراس دارند و نگرانند که دولت چهاردهم در دام دولت دوازدهم و سیزدهم بیفتد.
223229
