بلاتکلیفی یک آیین‌نامه در وزارت بهداشت؛ جزئیات طرح «پزشک پژوهشگر»/ «به من می‌گویند نمان، مهاجرت کن»

الهه جعفرزاده: به طور پیش فرض، دکتری که از دانشکده پزشکی فارغ التحصیل می شود، صرفاً استفاده کننده علم تولید شده قبلی است. برخی معتقدند که جالب نیست علم پزشکی دنیا در یک نقطه از دنیا تولید شود و همه از آن استفاده کنند، زیرا این علم باید در هر منطقه ای با توجه به ژئوپلیتیک خاص آن تولید شود. متاسفانه نقش ایران در ایجاد این علم پزشکی ضعیف است و در این راه پزشکیان ما با مهاجرت و کار در کشورهای دیگر نقش مهمی در پیشرفت علم پزشکی داشته اند.

کشور ما سال ها در حوزه پزشکی همین رویه را اجرا می کرد، حتی در دولت یازدهم و زمانی که آقای حسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت بود، آیین نامه ای بر اساس آموزش پزشکیان محقق تهیه و تنظیم شد و ایران به عنوان پزشکیان در تولید علم نقش داشتند این برنامه از سال 1372 آغاز شد و در حال تدوین آیین نامه اجرایی آن بود که به مرور زمان از سال 1377 با استقبال خوبی از این برنامه مواجه شد. نحوه اجرای این برنامه که اعتراض پزشکیان محقق را برانگیخته است.

دکتر میرعلیرضا تاکیار متخصص بیماری های داخلی از دانشگاه شهید بهشتی دارای مدرک دکتری بیولوژی سلولی و مولکولی غدد درون ریز از دانشگاه ملبورن استرالیا و فوق دکتری غدد درون ریز مولکولی از دانشگاه ییل آمریکا با توضیحاتی است. در پاورقی های این طرح در گفت و گو با رابو آمده است: «این آیین نامه در راستای برنامه جهانی بالینی نوشته شده است که در سایر کشورها نیز اجرا می شود. کشورهایی که این آیین نامه را با همکاری وزارت بهداشت و بنیاد نخبگان تهیه کردند تا حدودی طبق روال پیش می رفت، اما با آغاز به کار دولت سیزدهم و شروع به کار وزارت دکتر عین اللهی. وزارت بهداشت با این اتفاق مواجه شد، السیف را تعطیل کرد و گفت که اجرای این برنامه را متوقف می کند و این کار را انجام می دهد و با این تصمیم پذیرش دکتر محقق متوقف شد.

متن کامل این گفتگو را در ادامه می خوانید:

جزئیات و شرایط عضویت در طرح دکتری پژوهشگر چگونه است؟

لیست شامل جزئیات مختلفی است. از پذیرش و نحوه گذراندن دوره تا تعهدات پزشکیان. پذیرش بر این اساس بود که پذیرفته شدگان کارهای تحقیقاتی انجام داده بودند و جزو رهبران بودند. برای یادگیری تخصص بالینی و انجام تحقیقات در طول این برنامه. این اعضا همچنین متعهد شدند که پس از فارغ التحصیلی به عنوان اعضای هیئت علمی در دانشگاه های دولتی مشغول به کار شوند.

هزینه دوره از کجا تامین شد؟

بخشی از هزینه ها را بنیاد ملی نخبگان و بخشی دیگر را وزارت بهداشت تامین کرده است.

چند نفر قبول شدند؟

حدود پنجاه نفر

حامیان و مجریان پروژه چه کسانی هستند؟

دکتر قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت در دولت یازدهم که نویسنده این طرح بود در زمان وزارت خود از این برنامه حمایت و تهیه کرد. حتی در زمان خدمت نفر بعدی (دکتر سعید نمکی) این طرح توسط دکتر ملک زاده معاون پژوهشی وزارت بهداشت به شدت پیگیری شد.

این پروژه با چه مشکلات و موانعی روبرو بوده است؟

چند نفر و چرا باید به عنوان رزیدنت در دوره تخصصی حقوق بیشتری دریافت کنند و… با همین اعتراضات ساده شروع شد و بعد از آن برخی مدعی شدند که در این کار فساد شکل گرفته است و ما هیچ وقت نفهمیدیم که فساد چه جایگاهی داشته است. در کار تحقیقاتی زیر نظر وزارت بهداشت و با حضور یک گروه نخبگان با هدف ترویج علم و دستاوردها در کشور.

دکتر ملک زاده در پایان دوره دوم آقای روحانی با دکتر نمکی وزیر بهداشت وقت دعوا کرد که منجر به استعفای دکتر ملک زاده از سمت معاونت پژوهشی شد. حتی با برکناری دکتر ملک زاده و جایگزینی دکتر نجفی به عنوان معاون جدید پژوهشی وزارت بهداشت در آن زمان، طرح دکتر پژوهشی آفتان وخیزان ادامه یافت.

کجا این روند متوقف شد؟

وقتی دولت سیزدهم روی کار آمد، وزارت بهداشت با این ماجرا مواجه شد و شمشیر خود را بست و گفت که از اجرای این برنامه دست می کشم و این کار را هم کرد. با این تصمیم پذیرش پزشک محقق متوقف شد. بعد از آن اعضای پروژه اعتراض کردند که حداقل برای 50 نفری که قبلا قبول شده اند کاری انجام دهید. نمی توانید طرح را به یکباره حل کنید و تلاش های اعضا را نادیده بگیرید. از آن روز به بعد هیچ کاری با ما نکردند. یعنی ما را در حالت تعلیق نگه داشتند و ما فارغ التحصیل و اخراج و استخدام نشدیم.

چگونه عضو این طرح شدید؟

در حال اتمام تحصیلات تخصصی خود به عنوان پزشک محقق در آمریکا بودم که بنا به دلایلی تصمیم گرفتم به ایران برگردم. در سال 1395 به پیشنهاد دکتر ملک زاده در قالب مقطع دکتری پژوهشی و برای کسب تجربیات داخلی در دانشگاه شهید بهشتی تحقیقات خود را از سر گرفتم. دوره تخصصی ما در سال 1400 به پایان رسید، اما چون پزشک محقق بودیم و طبیعی بود که تحقیق کنیم، این دوره کمی طولانی شد و تا سال 1401 ادامه داشت. پس از پایان این دوره آزارها شروع شد. مدام می گفتند ما فارغ التحصیل نمی شویم، برو دفاع کن، باید از دکترا دفاع کنی و… کار به جایی رسیده که الان دو سال و نیم است که هیچ کاری نمی توانم بکنم. من نمی توانم مطب مستقل داشته باشم، نمی توانم هیئت علمی شوم، حتی نمی توانم در کلینیک کشیک باشم.

چگونه با این وضعیت کنار می آیید؟

من و چهار نفر دیگر از اعضای گروه به بازرسی نهاد ریاست جمهوری شکایت کردیم که در نتیجه در اردیبهشت ماه سال جاری معاون پژوهشی وزارت بهداشت و معاون آموزشی وزارت بهداشت بازداشت شدند. . وی دستور توقف فعالیت اداری را صادر کرد و با حکمی مستند و کتبی، بازرسی ریاست جمهوری، مسئولان را مکلف کردند که در اسرع وقت ما را به سمتی منصوب و موانع اداری موجود را برطرف کنند و یک ماه فرصت دادند. بیش از دو ماه از آن جلسه می گذرد و هیچ کدام از این دستورات اجرا نشده و تنها یکی از ما به سختی به مکانی منصوب شده است. در نهایت مجبور شدیم به دادگاه کارکنان دولت شکایت کنیم. این شکایت متوجه خود وزیر بهداشت است.

واکنش مسئولان و مردم نسبت به این حادثه چیست؟

به من می گویند: برو، نمان. چرا به آمریکا برنمی گردی؟» امکان خروج برای من مهیا است، اما سؤال این است: چرا رژیم آنقدر بی مسئولیت شده که به جای حل مشکل، یا صورت مشکل را پاک می کند یا تیزتر می کند. اهرم فشار تا جایی که بهترین های علوم پزشکی کشور مجبور به مهاجرت شدند؟

به نظر شما دلیل این اصرار چیست؟

با طفره رفتن از پاسخگویی، ما را خسته و ناراحت می کنند تا ما را برای مهاجرت تحت فشار قرار دهند. مهاجرت بخش خوبی از داستان است. در نتیجه این فشارهای تحمیلی، ما نیز درگیر خودکشی پزشکیان هستیم. آیا مسئولین به میزان سهم خود در این سری از خودکشی ها فکر کرده اند؟ چرا برخی از افراد در جایگاه اقتدار از این موقعیت سوء استفاده می کنند و با بی مسئولیتی مکرر گروهی را به سمت مهاجرت سوق می دهند؟ به نظر می رسد هدفشان این است که شرایط کار و معیشت پزشکیان خوب ما در کشور را سخت کنند و از سوی دیگر راه خروج را برای آنها باز کنند.

بیشتر بخوانید:

افزایش 5 برابری خودکشی در جامعه پزشکی سالانه 13 مورد خودکشی در بین جمعیت ساکن کشور داریم.

با این حال، هنوز نمی خواهید مهاجرت کنید؟

هرگز شاید یک شعار به نظر برسد، اما من با این شعار زندگی می کنم. این موضوع با تمام مشکلاتی که برایم ایجاد کرده، امیدم را به این مملکت از دست نداده و نخواهد کرد. من معتقدم ایران در عرصه علم پزشکی در سطح بین المللی می تواند حرفی برای گفتن داشته باشد، هرچند حرفی برای گفتن دارد، اما فرصت نشان دادن آن را ندارد. ما باید به این کشور امیدوار باشیم و برای بهبود وضعیت تلاش کنیم. جوانان حداقل در زمینه پزشکی با مشکل عمده مهاجرت مواجه نیستند.

بیشتر بخوانید:

2000 دندانپزشک در کشور در شغلی غیر از دندانپزشکی کار می کنند / هر ایرانی 35 ساله 6 دندان آسیب دیده دارد / هزینه تاسیس کلینیک 5 میلیارد تومان است.

انتقاد مصطفی معین از بی توجهی به خودکشی پزشکیان / تبعیض و بی بندوباری در ساختار سلامت / «عملکرد وزرای بهداشت در دهه اخیر باید منزوی شود»

افزایش مهاجرت برای تکمیل برنامه اقامت خارج از کشور / در آینده پزشکیان ضعیف تری خواهیم داشت / پزشک خارجی برای ویزیت دو سه دلاری به ایران نمی آید

47232