راز زیانهای نجومی شرکتهای خودروساز داخلی ، در کجا نهفته است؟

به گزارش پایگاه خبری «رابو»، بر اساس آخرین آمار رسمی منتشر شده در «کدال»، سه شرکت بزرگ خودروسازی دولتی شامل «ایران خودرو»، «سایپا» و «پارس خودرو» در مجموع زیان انباشته ای را ثبت کردند. حدود 250. هزار میلیارد تومان. این سه خودروساز در سال 1402 نسبت به سال 1401 نه تنها به سودی نرسیدند، بلکه زیان آنها ادامه یافت. حال این سوال مطرح می شود: چرا صنایع قبلی مرتبط با خودروسازی سود می بردند و چرا خودروسازان متحمل ضرر می شوند؟

کتاب دنیای اقتصاد: بر اساس آنچه بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو می گویند، دلیل اصلی زیان خودروسازان دولتی کشور، اجرای سیاست های تکلیفی به ویژه در حوزه قیمت است.

به گفته آنها، این اقدامات سیاسی در ایران خودرو و سایپا اجازه ایجاد توازن لازم و کافی بین قیمت نهایی و قیمت تمام شده محصولاتشان را نمی دهد، به گونه ای که سودی به همراه نداشته و زیان هنگفتی نیز به همراه داشته باشد.

این موضوع (نقش برجسته و عمده قیمت گذاری اجباری در زیان خودروسازان دولتی) برای سیاستگذار شناخته شده است و حتی به آن اذعان دارد و برای کنار گذاشتن آن برنامه ریزی می کند، اما به نظر می رسد توانایی آن را ندارد. انجام دهید. و شجاعت لازم و کافی برای اجرای آن.

نمونه اش عباس علی آبادی، وزیر صلح است که اتفاقا همین یکی دو روز پیش بر لزوم حذف قیمت گذاری دستوری از بخش خودرو تاکید کرد. این در حالی است که تقریباً در همان روزی بود که وزیر درباره لزوم حذف قیمت گذاری دستوری سکوت کرد.

با این حال حتی امروز که علی آبادی آخرین روزهای حضور خود را در وزارت حراست می گذراند، نه تنها قیمت گذاری اجباری خودرو حذف نشده، بلکه حتی قیمت ها نیز اصلاح نشده است. آخرین باری که قیمت رسمی خودروهای داخلی در دولت سیزدهم افزایش یافت، اواخر فروردین ماه سال گذشته بود و از آن زمان تاکنون قیمت کارخانه برای خودروسازان وابسته به دولت مسدود شده است.

قبل از العبادی وزرایی بودند که از لغو قیمت گذاری دستوری صحبت می کردند و حتی آزادسازی قیمت ها را آزمایش کردند، اما جسارت لازم و کافی برای اصرار بر حرکت خود را نداشتند و در نهایت قیمت گذاری به حالت دستوری بازگشت. اگرچه قیمت دستوری علاوه بر ضرر و زیان به خودروسازان، بر کیفیت و قیمت خودروهای داخلی نیز تاثیر منفی گذاشته است، اما سیاستگذار همچنان بر اجرای آن تاکید دارد و حتی با اصلاح قیمت موافقت نمی کند. طبیعتا با ادامه این روند، زیان انباشته خودروسازان افزایش می یابد و نه تنها برنامه ریزی های مربوط به رشد کمی و کیفی خودرو محقق می شود، بلکه افت خودروسازان در این حوزه ها غیرممکن نیست.

تفاوت نجومی

اما نگاهی به آخرین وضعیت سودآوری شرکت‌های عرضه‌کننده نهاده‌های تولید خودرو و مقایسه آن با شرایط خودروسازان بزرگ کشور، تفاوت فاحش آن‌ها را از نظر عملکرد مالی نشان می‌دهد.

برای انجام این محاسبه و مقایسه، چهار صنعت خاص را انتخاب کردیم که ورودی‌های تولید خودرو و قطعات را تامین می‌کنند که شامل فولاد، مس، آلومینیوم و پتروشیمی می‌شود. با توجه به حضور این شرکت ها در بورس، بررسی صورت های مالی آنها نمای کلی از فعالیت، درآمد و سودآوری آنها را نشان می دهد.

اگرچه صنعت خودرو یکی از مهم ترین مشتریان این صنایع محسوب می شود، اما نمی توان گفت بدون این صنعت جان آن ها در خطر بود.

در واقع اشاره به صنعت خودرو به عنوان لوکوموتیو برخی صنایع به این معنا نیست که اگر این صنعت در ایران متوقف شود، صنایعی مانند فولاد، مس، آلومینیوم و پتروشیمی نیز از بین خواهند رفت (با وجود نقش مهمی که در صنایع دارند). مانند فولاد غیر قابل انکار است).

در عین حال، صنعت فولاد نقش حیاتی در تامین نهاده های لازم برای صنعت خودرو و قطعات یدکی دارد. اگر استاندارد مقایسه و محاسبات این گزارش را شرکت فولاد مبارکه اصفهان در نظر بگیریم، آخرین صورت های مالی این شرکت حکایت از دستیابی به سودهای کلان در سال 1402 هجری شمسی دارد. بر اساس اطلاعات منتشر شده، این شرکت (که نام فولاد بورسی را یدک می کشد) در بازه زمانی منتهی به 8 اسفند 1402 توانسته به سود خالصی در حدود 95 هزار میلیارد تومان دست یابد.

مبارکه در مقایسه با سود خالص دوره قبل (منتهی به 8 اسفند 1401 ه. این شرکت در حال حاضر 108 هزار میلیارد تومان سرمایه ثبت شده در بورس دارد.

یکی از زیرمجموعه های شرکت فولاد مبارکه اصفهان، فولاد سودشت چهارمحال و بختیاری تنها در سال گذشته بیش از سه هزار و 200 میلیارد تومان درآمد داشته است. این نشان می دهد که وضعیت صنعت خودروسازی دولتی کشور از نظر سودآوری حتی با شرکت های کوچک فولادی قابل مقایسه نیست.

یکی دیگر از صنایعی که نهاده هایی برای تولید خودرو و قطعات آن فراهم می کند، مس است. بر اساس اطلاعات منتشر شده، شرکت میس (که نام خانواده بورسی را یدک می کشد) توانسته در بازه زمانی مشخص شده (دوره منتهی به 8 اسفند 1402 هجری شمسی) به سود خالص 61 هزار و 500 میلیارد تومانی دست یابد. فملی در مقایسه با سود خالص دوره قبل (منتهی به 8 اسفند 1401) بیش از 50800 میلیارد تومان توانست سود خالص خود را بیش از 10700 میلیارد تومان معادل 21 درصد افزایش دهد. فملی نیز 78 هزار میلیارد تومان سرمایه ثبت شده در بورس دارد.

از فولاد و مس بگذریم و به سراغ آلومینیوم برویم. با در نظر گرفتن نماد صنعت آلومینیوم ایران در بورس به نام “ورا” مشخص می شود که این صنعت که نهاده های تولید خودرو را تامین می کند سودآوری هم دارد. بر اساس صورت های مالی ارسالی به بورس، ورا در پایان اسفندماه سال گذشته بالغ بر 3600 میلیارد تومان سود خالص دست یافت. در مقایسه با سال 1401، سود ویرا 33 درصد افزایش یافته است.

صنعت پتروشیمی به ویژه از طریق محصولات پلیمری یکی دیگر از تامین کنندگان مهم نهاده های تولید صنعت خودرو است.

با توجه به اینکه صنعت پتروشیمی مهمترین و تاثیرگذارترین صنعت ایران است و به عنوان اولین صادرات غیرنفتی شناخته می شود، برای اطلاع از شرایط سودآوری و درآمدزایی آن نیازی به مراجعه به صورت های مالی آن نیست. پتروشیمی در سال 1401 هجری شمسی انتظار داشت به سود خالص بیش از 80 هزار میلیارد تومان دست یابد. یا به عنوان مثال تنها یکی از شرکت های پتروشیمی بسیار بزرگ داخلی در پایان سال گذشته سرمایه خود را از 48.950 میلیارد تومان به 75.000 میلیارد تومان افزایش داده است. تنها افزایش سرمایه این شرکت (26 هزار و 50 میلیارد تومان) بیش از کل سرمایه ثبت شده سایپا و کل سرمایه ثبت شده پارس خودرو به عنوان دومین و سومین خودروساز بزرگ ایران است.

همچنین در صورت افزایش سرمایه این شرکت چهار هزار میلیارد تومان دیگر، افزایش سرمایه آن برابر با کل سرمایه ثبت شده بزرگترین خودروساز ایران خواهد بود. سودآوری این صنایع در شرایطی است که خودروسازان بزرگ سال گذشته 62 هزار میلیارد تومان ضرر کردند.

23302