به گزارش -، از روابط عمومی موزه سینما، رابرت صفریان پس از نمایش این دو فیلم گفت: آنچه بیش از همه از این فیلم ها به یادگار مانده، مصاحبه هایی است که در آنها انجام شده است و یکی از دلایل آن جذابیت این مصاحبه ها افرادی است که با آنها گفتگو می شود. بسیاری از این افراد در اوایل انقلاب نقش عمده ای در فعالیت های سیاسی داشتند و بسیاری از آنها امروز در قید حیات نیستند.
وی با اشاره به اینکه کتابی درباره کیارستمی نوشته و در آن به فیلم «مورد شکل اول فرم دوم» پرداخته است، افزود: معتقدم این اثر با وجود ایراداتی که دارد شاهکار است. یکی دیگر از دلایل جذابیت این اثر مربوط به سال ساخت آن است، زیرا این اثر در سال 58 و اوایل انقلاب تولید شد، اما با وجود این، کیارستمی خود را وارد آن فضا نکرد و این موضوعی است. که شایسته ستایش است .
صفریان گفت: کیارستمی حتی در فیلم های بلند خود به موضوعات دراماتیک نمی پردازد و در مصاحبه های خود به این موضوع اشاره کرده است. قسمت اول این فیلم حاوی کاری با مختصات آموزشی اعم از دکوپاژ، بازیگران، مونتاژ و … است و به صورت مستند نمی باشد.
این منتقد سینما خاطرنشان کرد: دوری از احساسات گرایی مقوله ای است که بسیار با روح مستند همخوانی دارد. زمانی که یک مستندساز موضوعی را انتخاب می کند به جای درگیر شدن در آن و موضع گیری، باید اجازه دهد تا افراد مقابل دوربین موضع گیری کنند و مخاطب را در معرض نظرات مختلف قرار دهند و در این دو فیلم کیارستمی رویکردی نزدیک به خود داشت. موقعیت
این منتقد پیشکسوت سینما ادامه داد: فیلم «مشکل شکل اول فرم دوم» شامل بخش روایی است و در زیر نظرات مختلف مردم درباره این بخش به صورت مستند ارائه شده است. تعجب می کنم که چرا در سینمای مستند ایران از چنین ساختاری به درستی استفاده نمی شود. این ساختار علاوه بر جذاب بودن، به فیلمساز کمک می کند تا از موضوع فاصله بگیرد و از قضاوت خودداری کند.
صفریان تصریح کرد: در فیلم «دو راه حل برای یک مشکل» نیز شباهت های ساختاری با اثر مذکور وجود دارد. در این فیلم قرار بود کارشناسان آموزش و پرورش درباره موضوع مورد بحث اظهار نظر کنند اما همزمانی این فیلم با دوران انقلاب باعث شد کیارستمی برای گفت وگو به سراغ سیاستمداران برود. کیارستمی در آن سال‌ها بیشتر به مسئله «راه‌حل» توجه داشت و این مشکل را می‌توان در نحوه عنوان‌گذاری اثر دید.
وی ادامه داد: اگر رسیدن به حقیقت برای ما مقدور نباشد، می‌توانیم به دنبال راه‌حل برای مشکلات روزمره باشیم و این موضوع در فیلم‌های کیارستمی سابقه تاریخی دارد. او قبل از انقلاب به دو نوع فیلم آموزشی، داستانی بلند و نیمه بلند مانند «مسافر»، «التحاربه» و «گزارش» گرایش داشت و این آثار در ادامه روشنفکری تلخ هستند. در بین ایرانیان جاری است. سینما و تأثیر این فیلم‌ها تحت تأثیر فضای فکری حاکم بر دهه پنجاه بود. اما فیلم‌های آموزشی کیارستمی جنبه‌های دیگری از موقعیت او را نیز منعکس می‌کند، نوعی تفکر روشنگرانه که به تربیت کودکان تمایل دارد و موضوع را با جدیت دنبال می‌کند.
صفریان با بیان اینکه در فیلم هایی که دیده ایم جزئیات جالب زیادی وجود دارد، اضافه کرد: هر دو اثر از نظر فرم ساده هستند و با این حال در صحنه پایانی فیلم موضع می گیرد. این فیلم یک سوال مهم را مطرح می کند که آیا همبستگی یا مقاومت همیشه مثبت است یا به موضوع بستگی دارد. اگر فیلم «نسخه اول فرم دوم» جدی گرفته شود، متوجه می شویم که اضافاتی به آن وارد شده است. به عنوان مثال جدا کردن گفتگو با خانواده فرزندان یکی از مواردی است که به راحتی فراموش می شود.
صفریان ادامه داد: برای کیارستمی مقوله فرم بسیار مهم است و به همین دلیل است که در این دو اثر اندازه قاب ها یکسان است و کیارستمی از استفاده بیش از حد از عناصری که ممکن است اجتناب می کند حواس مخاطب را پرت کند.
این منتقد درباره ساختار این دو اثر گفت: ساختار «پرونده فرم اول فرم دوم» مبتنی بر مصاحبه است در حالی که امروزه بسیاری از مستندسازان معتقدند استفاده از مصاحبه در مستندها مناسب به نظر نمی رسد. سبک صحیح به جنبه هنری اثر آسیب می زند در حالی که مصاحبه یکی از ارکان مستند است و در صورت استفاده خوب می تواند تاثیر کار را افزایش دهد. علاوه بر این افراد بسته به علایق شخصی خود می توانند یک قسمت از فیلم را جذاب بدانند و از قسمت های دیگر انتقاد کنند. زمانی که کارگردانی موضوع محوری را برای کار خود انتخاب می کند، باید از پرداختن به موضوعات دیگر پرهیز کند و روی موضوع اصلی تمرکز کند.
وی افزود: یکی از انتقاداتی که به کیارستمی می شود این است که آثار او نگاه و احساسی خنثی دارند در حالی که ممکن است گوینده در این گونه گفت وگوها معتقد باشد که سینماگران باید جنبه سیاسی داشته باشند و در قالب شعار به موضوع بپردازند.
5757
