جواد مرشیدیپس از تشدید جنایات هولناک اسرائیل در سال‌ها و ماه‌های اخیر، تحریم‌های کشورهای نظام بین‌الملل علیه اسرائیل بار دیگر مورد توجه قرار گرفت و مسئولان، کارشناسان، نخبگان و کشورهای مختلف جهان خواستار تحریم این رژیم شدند. فرد تشنه به خون این سیستم توسط کشورها، سازمان های منطقه ای و بین المللی تایید شده است. اما متأسفانه به گفته حامیان آمریکایی و غربی این رژیم، اقدامات تحریمی علیه این رژیم هنوز نتایج ملموس و ملموسی به بار نیاورده است یا به عبارتی نتوانسته جلوی جنایات این رژیم را بگیرد یا محدود کند.
با توجه به ضرورت اعمال تحریم های موثر علیه اسرائیل به ویژه در زمینه اقتصادی با هدف جلوگیری از افزایش جنایات این رژیم از یک سو و تحرکات و حمایت های همدستان این رژیم برای خنثی کردن این موارد. از سوی دیگر، تحریم‌ها و از سوی دیگر، جامعه بین‌المللی با یک تکلیف مواجه است
چگونه می‌توان از ظرفیت‌های سازمان‌های بین‌المللی برای اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه رژیم صهیونیستی بهره برد و چه راهکارهایی برای تحریم این رژیم بدنام در عرصه تجارت خارجی وجود دارد و چگونه می‌توان اجماع جهانی برای تحریم این رژیم ایجاد کرد. ?
رابو در گفت و گو با سعید سیفی، کارشناس مسائل بین الملل، پاسخ این سوالات را جستجو کرده است که در ادامه می خوانید:
سازمان‌های بین‌المللی چه توانایی‌هایی برای اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه اسرائیل دارند که حامیان این رژیم نمی‌توانند مانع از تصویب و اجرای آن شوند؟
محاصره اقتصادی رژیم صهیونیستی یکی از موضوعات مهم، پیچیده و حساس در عرصه روابط بین‌الملل است که در سطوح مختلف سازمان‌های بین‌المللی و در چارچوب قواعد حقوقی و اخلاقی بین‌المللی قابل بررسی و پیگیری است.
در صحنه بین المللی، چندین سازمان بین المللی به عنوان نهادهای اعمال کننده تحریم های اقتصادی و سیاسی از جمله سازمان ملل متحد، سازمان همکاری اسلامی و شورای حقوق بشر عمل می کنند. در هر یک از این سازمان ها بسته به مسائل حقوق بشری و امنیتی، قابلیت هایی برای اعمال تحریم های اقتصادی علیه رژیم صهیونیستی وجود دارد.
توانایی سازمان‌های بین‌المللی برای اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه رژیم صهیونیستی
الف سازمان ملل متحد
سازمان ملل متحد، به ویژه مجمع عمومی و شورای امنیت، نقش عمده ای در تحریم های اقتصادی علیه کشورها و نهادهای ناقض حقوق بشر ایفا می کند. اگرچه اسرائیل یکی از اعضای این سازمان است، اما رویه هایی که منجر به تصمیم گیری علیه این رژیم شد، با چالش هایی مواجه است. با توجه به حق وتو که قدرت های بزرگ از جمله آمریکا از آن برخوردارند، برای شورای امنیت که مجری اصلی اقدامات تحریمی سازمان ملل است، اعمال تحریم های قاطع علیه رژیم صهیونیستی دشوار است. از سوی دیگر، مجمع عمومی سازمان ملل متحد و کمیته‌های فرعی آن توانایی زیادی برای اعمال فشار بر رژیم صهیونیستی با اتخاذ تصمیمات الزام‌آور سیاسی و اقتصادی دارند.
به عنوان مثال، سازمان ملل می تواند اقداماتی مانند محدود کردن دسترسی اسرائیل به منابع مالی و سازمان هایی مانند صندوق توسعه سازمان ملل متحد و سایر برنامه های مالی و توسعه ای این سازمان ها را اجرا کند. چنین اقدامی در سطح اجرایی نیاز به تایید شورای امنیت ندارد و می تواند توسط مجمع عمومی و کمیته های فرعی آن اجرا شود.
برای سازمان همکاری اسلامی
سازمان همکاری اسلامی یکی دیگر از سازمان‌های بزرگ است که توانایی اعمال فشار اقتصادی و سیاسی علیه اسرائیل را دارد. این سازمان که کشورهای اسلامی را شامل می شود و عمدتاً از فلسطین حمایت می کند، می تواند با ایجاد اجماع بین اعضای خود، اقدامات تجاری و اقتصادی مؤثری علیه این رژیم انجام دهد. راهکارهایی مانند ممنوعیت صادرات و واردات از اسرائیل، محدود کردن سرمایه‌گذاری خارجی در این کشور و توقف همکاری‌های تجاری و مالی از جمله ابزارهای موجود در اختیار سازمان همکاری اسلامی است.
در این راستا، OIC می تواند به ایجاد یک سیستم مالی مستقل از سیستم های وابسته به دلار و تحریم های آمریکا سرعت ببخشد. استفاده از مکانیسم‌های مالی جایگزین مانند ارزهای دیجیتال و سیستم‌های تبدیل ارز منطقه‌ای می‌تواند مبادلات اقتصادی کشورهای عضو را از اسرائیل و حامیان آن دور نگه دارد و امکان و تقویت تحریم‌های اقتصادی و سیاسی علیه این رژیم را فراهم کند.
سی. شورای حقوق بشر و دیوان کیفری بین المللی
شورای حقوق بشر سازمان ملل و دیوان کیفری بین المللی نیز می توانند با تمرکز بر مسائل حقوق بشر و جنایات جنگی، ابزارهای قانونی لازم را برای اعمال تحریم های اقتصادی و سیاسی علیه رژیم صهیونیستی فراهم کنند. موارد جنایت علیه بشریت و نقض حقوق بشر در فلسطین می تواند منجر به اعمال تحریم های مستقیم یا غیرمستقیم علیه این رژیم شود.
به عنوان مثال، شورای حقوق بشر می تواند کمیته های نظارتی را برای بررسی دقیق رفتار اسرائیل در سرزمین های اشغالی ایجاد کند. این گروه های کاری مستقیماً به نقض حقوق بشر می پردازند، تحت نظارت و حمایت شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد اجرا می شوند و نیازی به حمایت شورای امنیت ندارند.
راهکارهایی برای تحریم رژیم صهیونیستی در حوزه تجارت خارجی
با توجه به اینکه تحریم یا محاصره اقتصادی ابزار مهم و موثری در عرصه تجارت خارجی به شمار می رود، راهکارهای فعلی برای تحریم و محاصره اسرائیل در حوزه تجارت خارجی چیست؟
برای تحریم رژیم صهیونیستی در این زمینه می توان از راهبردهای مختلفی مانند تحریم کالاهای اسرائیلی، محدودیت های بانکی و مالی و تحریم شرکت های حامی این رژیم استفاده کرد.
الف کالاهای اسرائیلی را تحریم کنید
یکی از راهکارهای موثر در تحریم های اقتصادی علیه رژیم صهیونیستی، تحریم کالاهای تولید شده برای این رژیم است. این اقدام می تواند شامل محصولات کشاورزی، صنعتی و فناوری تولید شده در سرزمین های اشغالی باشد. در این راستا، کشورهای حامی حقوق فلسطینیان می توانند قوانینی را برای ممنوعیت واردات کالاهای اسرائیلی صادر کنند.
کشورها می توانند قوانین داخلی را برای ممنوعیت یا محدود کردن واردات کالاهای ساخت اسرائیل تصویب کنند. برخی کشورها مانند آفریقای جنوبی قبلاً چنین قوانینی را اجرا کرده اند و این اقدام به تصمیم داخلی بستگی دارد که حامیان اسرائیل نمی توانند از آن جلوگیری کنند.
برای محدودیت های بانکی و مالی
راهبرد و راه حل موثر دیگر اعمال محدودیت های بانکی و مالی بر موسسات مالی و بانک های اسرائیلی است. این محدودیت ها با قطع ارتباطات مالی بین المللی، جلوگیری از انتقال سرمایه های خارجی به سرزمین های اشغالی و اعمال محدودیت های بانکی برای شهروندان اسرائیلی در کشورهای مختلف قابل اجرا است. این اقدام نه تنها باعث کاهش سرمایه گذاری خارجی در این کشور می شود، بلکه اثرات اقتصادی قابل توجهی در بلندمدت خواهد داشت.
در این راستا بانک های محلی در کشورهای حامی فلسطین می توانند از افتتاح حساب شرکت های اسرائیلی جلوگیری کنند. به عنوان مثال، برخی از بانک های آفریقای جنوبی و عربی این سیاست را اتخاذ کرده اند. این روش نیازی به مجوز بین المللی ندارد و برای هر کشوری در دسترس است.
سی. شرکت های حامی اسرائیل را تحریم کنید
سناریو یا راه حل سوم تحریم شرکت ها و برندهای چند ملیتی است که با اسرائیل همکاری تجاری دارند. این رویکرد شامل جلوگیری از خرید و مصرف محصولات و خدمات این شرکت ها در کشورهای مختلف و تشویق دیگران به شرکت در تحریم آنها می شود. نمونه موفق این رویکرد کمپین بایکوت، سلب سرمایه و تحریم است که با هدف اعمال فشار اقتصادی بر رژیم اسرائیل، توانسته حمایت گسترده ای را در سراسر جهان به دست آورد.
در این راستا، نهادهای جامعه مدنی در کشورهای مختلف می توانند مصرف کنندگان را به تحریم شرکت هایی که با رژیم اسرائیل همکاری می کنند تشویق کنند. این اقدام مشابه کمپین های تحریم شرکت های آمریکایی حامی اسرائیل است و هیچ شخص، گروه یا کشوری نمی تواند جلوی آن را بگیرد.
اجماع جهانی بر سر راه حل تحریم ها علیه رژیم صهیونیستی
تحقق تحریم‌های اقتصادی و تجاری علیه رژیم صهیونیستی مستلزم ایجاد یک اجماع جهانی است که به دلیل ماهیت پیچیده سیاست بین‌المللی و منافع مشترک کشورها به منظور دستیابی به اجماع جهانی با هدف اعمال تحریم‌ها برای صهیونیست‌ها، چالشی است چند راه حل مهم و اساسی باید در نظر گرفته شود.
الف بهره برداری از توانمندی های جامعه مدنی
سازمان‌های غیردولتی، اتحادیه‌های کارگری، دانشگاه‌ها و گروه‌های حقوق بشر می‌توانند نقش مهمی در تقویت اجماع جهانی در مورد تحریم اسرائیل ایفا کنند. این سازمان‌ها می‌توانند از طریق کمپین‌های آگاهی‌بخشی، انتشار اطلاعات و سازماندهی تظاهرات و گردهمایی‌های بین‌المللی، افکار عمومی را به سمت حمایت از محاصره صهیونیستی سوق دهند. نمونه ای از این تلاش ها کمپین جهانی BDS است که در سال های اخیر توجه بسیاری از سازمان های مدنی و حقوق بشری را به خود جلب کرده است.
اتحادیه ها و دانشگاه های دانشجویی می توانند با تشکیل گردهمایی ها و کنفرانس های علمی درباره مسائل فلسطین، فشار بین المللی بر رژیم اسرائیل را افزایش دهند. این اقدامات در سطح جامعه مدنی صورت می گیرد و مستقیماً تحت تأثیر حمایت های دولتی قرار نمی گیرد که حامیان این نظام کاملاً می توانند از آن جلوگیری کنند و نمونه های اخیر آن را حتی در کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز می توان دید.
برای – ایجاد اتحادهای منطقه ای و چندجانبه
کشورها می توانند با ایجاد ائتلاف های منطقه ای و چندجانبه زمینه اجماع برای تحریم رژیم صهیونیستی را فراهم کنند. اتحادیه آفریقا، سازمان همکاری اسلامی و جنبش غیرمتعهدها نمونه هایی از سازمان هایی هستند که می توانند بستری برای ایجاد همکاری های منطقه ای و چندجانبه در این زمینه باشند. این ائتلاف ها می توانند با موافقت با تصمیمات مشترک و اجرای تحریم های اقتصادی مشترک، گام های مهمی برای فشار بر رژیم صهیونیستی بردارند.
کشورهای منطقه می توانند اسرائیل را از قراردادهای اقتصادی و تجاری خود خارج کنند و بدون مشارکت این رژیم، توافقات منطقه ای را توسعه دهند. این اقدام، مانند قراردادهای تجارت آزاد بین کشورهای عربی، تأثیر مستقیمی بر اقتصاد رژیم اسرائیل دارد.
سی. استفاده از اصول حقوق بین الملل و حقوق بشر
استفاده از ابزارهای حقوقی بین المللی به عنوان یکی از راهکارهای موثر برای ایجاد اجماع جهانی علیه این رژیم جنایتکار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. محکومیت نقض حقوق بشر و جنایات جنگی اسرائیل در مجامع بین المللی می تواند کشورهای بیشتری را مجبور به حمایت از تحریم های اقتصادی کند.
دیوان کیفری بین المللی و شورای حقوق بشر می توانند با شکایت و پیگیری پرونده های نقض حقوق بشر ابزار اصلی اعمال فشار بین المللی بر این رژیم باشند.
دولت ها و سازمان های غیردولتی می توانند شکایت هایی را علیه رژیم اسرائیل به شورای حقوق بشر و دادگاه کیفری بین المللی ارائه کنند. این شکایات صرفا به تصمیم شاکیان بستگی دارد و از نفوذ قدرت های غربی مستثنی است.
اعمال تحریم های اقتصادی علیه رژیم صهیونیستی اقدامی پیچیده و چندوجهی است که نیازمند تلاش های فشرده در سطوح مختلف بین المللی و منطقه ای است. از سوی دیگر، توانمندی های سازمان های بین المللی از جمله سازمان ملل، سازمان همکاری اسلامی و دادگاه کیفری بین المللی می تواند به عنوان ابزار مهمی برای فشار بر این رژیم مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این قابلیت ها، تحریم کالاها و خدمات اسرائیل و ممنوعیت شرکت هایی که با اسرائیل همکاری می کنند، می تواند اثرات اقتصادی ملموسی داشته باشد.
ایجاد اجماع جهانی برای مجازات رژیم صهیونیستی مستلزم اقدامات و تلاش های هماهنگ در جامعه مدنی، ایجاد اتحادهای منطقه ای و استفاده از اصول حقوق بین الملل است، اقداماتی که تنها زمانی به نتایج موثری دست خواهد یافت که در سطح جهانی با حمایت افکار عمومی اجرا شود. نظر و کشورها می آیند
311212
