عنصری جادویی که در قرون وسطی حکم دارو را داشت!

غزل زیاری: این روزها ما به این وسایل نقلیه سلطنتی می گوییم. اما در اواخر قرن شانزدهم و اوایل قرن هفدهم، شیمیدان‌ها داروهایی را که در آزمایشگاه‌های خود تهیه می‌کردند «اسرار» نامیدند. اکنون با تلاش محققان به رازهای بیشتری در مورد کیمیاگران آن دوره پی برده ایم.

بر اساس اطلاعات به دست آمده، تیکو براهه، ستاره شناس دانمارکی که به مطالعات نجومی معروف است، در آزمایشگاه زیرزمینی خود داروها را با هم مخلوط می کرد و اکنون با بررسی های دانشمندان، اطلاعاتی در مورد عناصری که وی به کار برده است، به دست آمده است.

اسرار براهی را کشف کنید

رصدخانه معروف براهه در جزیره وان، امروز در سوئد، پس از مرگ او در سال 1601 برچیده شد. اما اکنون تیمی از محققان دانشگاه جنوب دانمارک و موزه ملی دانمارک پنج قطعه پیدا شده در باغ قدیمی او را که به سال‌های 1988 تا 1990 بازمی‌گردد، تجزیه و تحلیل کرده‌اند و به نظر می‌رسد که این قطعات از آزمایشگاه شیمیایی زیرزمینی او آمده‌اند.

محققان با استفاده از طیف‌سنجی جرمی سطح مقطع ذرات 31 عنصر کمیاب را مورد مطالعه قرار دادند و این تحقیق را با تبدیل مولکول‌های نمونه به یون‌های باردار انجام دادند. در حالی که عناصر مورد انتظار زیادی مانند نیکل، مس، روی، قلع، آنتیموان، طلا، جیوه و سرب روی قطعات وجود داشت (4 مورد روی شیشه و یکی روی سرامیک)، یک کشف محققان را شگفت زده کرد: تنگستن.

کار لوند راسموسن، باستان شناس از دانشگاه جنوب دانمارک می گوید: تنگستن بسیار مرموز است. در آن زمان تنگستن کشف و توصیف نشده بود. حالا از وجود تنگستن روی قطعه ای از کارگاه شیمی تیکو براهه چه نتیجه ای می گیریم؟

پاسخ به این سوال نامشخص است، اما به گفته راسموسن، تنگستن به طور طبیعی در برخی از مواد معدنی وجود دارد و ممکن است از این طریق به آزمایشگاه براهه راه پیدا کرده باشد. اما یک نظریه قابل قبول دیگر وجود دارد: «براهه یک ماده مخفی داشت که به او کمک کرد داروهایش را برای نخبگان اروپا تولید کند.»

تنگستن تا دهه 1780 یک عنصر طبقه بندی نشده بود و احتمالا اولین بار توسط شیمیدان آلمانی ولفرام شناسایی شد. طب براهه نیز تحت تأثیر آلمانی ها شناخته شده بود. راسموسن در این باره حدس می زند: «شاید تیکو براهه در مورد این موضوع شنیده باشد و از وجود تنگستن اطلاع داشته باشد، اما ما هیچ چیز خاصی در این باره نمی دانیم و بر اساس تحلیل موجود به این موضوع نمی رسیم تنگستن در این نمونه‌ها جالب‌ترین عناصر هستند: “در غلظت‌های بالاتر از حد انتظار یافت می‌شود؛ این به ما بینشی در مورد مواد مورد استفاده در آزمایشگاه شیمیایی Tycho Brahe می‌دهد.”

فرمول ناشناخته و پیچیده دارو

در آن زمان، تجارت داروسازی یک امر مخفیانه بود. مانند دیگران در آن زمان، براهه ترکیب داروها را به اشتراک نمی گذاشت. او به تولید داروی طاعون معروف بود. داروی پیچیده ای که حاوی 60 ماده است، از گوشت مار و تریاک گرفته تا مس، روغن ها و گیاهان. اما سوالی که اکنون مطرح می شود این است: آیا ممکن است از تنگستن به عنوان بخشی از محصول نهایی در این دارو استفاده شده باشد؟

پول گریندر هانسن، محقق اصلی و متصدی موزه ملی دانمارک، در این باره گفت: «شاید عجیب به نظر برسد که تیکو براهه هم در نجوم و هم در شیمی فعال بوده است، اما وقتی کسی دیدگاه او را نسبت به جهان درک می‌کند، این باور را دارد که ارتباطات واضحی بین اجسام مواد آسمانی، مواد خام و اعضای بدن وجود دارد.

بسیاری از کیمیاگران، از جمله براهه، از طلا و جیوه در داروها استفاده می کردند و ارتباط دادن عناصر زمین با خواص موجود در فضا و بدن انسان رایج بود. مثلاً نقره را با ماه و مغز و طلا را با خورشید و قلب مرتبط می کردند. مشتری، کبد و عنصر قلع به هم متصل شدند. زهره، مس و کلیه. زحل، طحال و عنصر سرب به یکدیگر متصل بودند. مریخ، کیسه صفرا، عنصر آهن، و در نهایت جیوه، ریه ها و جیوه به هم متصل شدند.

با این تفکر، طلا جزء رایج داروهای آن زمان از جمله داروهای براهه بود. با این حال، جایگاه تنگستن در درمان‌های پزشکی آن دوره نامشخص است و تاکنون یک راز باقی مانده است.

منبع: Popularmechanics