کیانوش عیاری: تلویزیون سه و نیم میلیارد تومان به من بدهکار است/ قرار بود با محمود دولت‌آبادی کلیدر را بسازم

مهسا بهداری: کیانوش عیاری در دوران کودکی و نوجوانی، رفتن به استودیوی فیلمسازی پدرش را به دنیایی سوق داد که با وجود فراز و نشیب های بسیاری، پس از گذشت چندین دهه، هنوز حاضر نیست دست از کار بکشد، زیرا عاشق خلق یک فیلم سینمایی است. زندگی با سینما خودش حتی می گوید: نمی دانم اگر سینما نبود چه کار می کردم، چون سفر هم بلد نیستم. او به تازگی مجموعه ای از کتاب های فیلمنامه را که به کوشش مهرداد غفارزاده گردآوری کرده است رونمایی کرده است.

این مجموعه که شامل متن «تنوره دیو» تا «ویلای ساحلی» است، مجموعه ای از تجربیات داخلی و محیطی کارگردان با دکوپاژ برای خلق این اثر است. در زیر به بهانه رونمایی از این مجموعه آثار گفتگویی با کیانوش عیاری نویسنده و کارگردان سینما انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.

شما اخیراً فیلمنامه «تانورا دیو» را به کتاب تبدیل کرده‌اید؟

در آثار ادبی هر چقدر هم که روی موج تاکید کنیم، فکر می کنم دوام بیشتری داشته باشد. هر چه اثر با موج بیشتر حرکت کند، با موج بیشتر پایین می آید. نکته مثبت انتشار جشمه این است که به برخی از لحظات تنهایی من نیز اشاره کرد که شاید باید ماندگارتر باشد.

به نظر شما ادبیات و سینما تا چه اندازه تحت تاثیر یکدیگر هستند؟

اصولاً بین ادبیات و سینما فاصله زیادی می بینم، البته ادبیات خارج از سینما برایم عزیز است، با این حال تقریباً تمام داستان های ایرانی را خوانده ام و در ایران نویسندگانی مثل اسماعیل فصیح هستند که آثارشان برای سینما خیلی خوب است.

اما فیلمنامه «نیم دو سیب» را از کتاب «خواهران عجیب» نوشته اریش کاستنر اقتباس کردید؟

سال‌ها کسب‌وکار من راهنمایی نمی‌پذیرفت تا بتوانم کار کنم و زندگی را با کتاب اداره کنم.»“خواهران عجیب و غریب” اریش کاستنر فیلمنامه‌ای نوشتم به نام «نیم سیب» و حقیقت این است که به نظر من فیلم «خواهران عجیب» از کیومرث پوراحمد بهتر از کار من بود. در فیلم من مریم مصدقی بازیگرم بعد از شروع فیلمبرداری باردار شد و دیگر نتوانست این نقش را بازی کند و من مجبور شدم فیلمنامه را تغییر دهم تا از شر آن نوشته ها خلاص شوم.

البته یک بار با آقای دولت آبادی درباره نوشتن اثری بر اساس فیلم «کلایدر» صحبت کردم و ایشان هم موافقت کردند، اما تهیه کننده نتوانست با آقای دولت آبادی به توافق مالی برسد. یک بار، خیلی وقت پیش، وقتی خیلی جوان بودم، جای خالی سلوش را خواندم و دوستش داشتم و می خواستم در قسمت نگاه ماست شرکت کنم.

به نظر شما مهمترین مشکل پیش روی سینما در حال حاضر چیست؟

من در سال 1992 داور بودم. همان سال که قرار بود خانه پدری در جشنواره و خارج از رقابت اکران شود، جزو هیئت داوران بودم. فکر می کنم قاضی از کنارم گذشت تا به خاطر پخش نشدن فیلمم دلم شکسته نشود. بعد از تماشای 22 فیلم به این نتیجه رسیده ام که فیلمسازان در جوی هستند که باید درباره فیلم های بزرگ صحبت کنند. در واقع سونامی معناسازی در فیلم ها امری عادی شده است. از بین این همه فیلم فقط یک فیلم می تواند مرا راضی کند. خلاصه آن سال متوجه شدم که موج معناسازی چقدر خطرناک است. یعنی فیلم‌های ما از نظر اجتماعی به جایی رسیده‌اند که می‌گویند جلب توجه مخاطب سخت است و به نظر من این فیلم‌ها ماندگاری ندارند.

کدام فیلم بود؟

واقعا اسمش یادم نیست

آیا اخیراً فیلمی را تماشا کرده اید که رضایت شما را جلب کرده باشد؟

من اخیرا فیلم «جنگل نارنجی» را دیدم و از آن خوشم آمد.

فکر می کنید با توجه به مسیری که سینمای امروز ما طی می کند، باز هم می توانیم شاهد چیزی شبیه به موج نو در سینما باشیم؟

بله، چون معتقدم اگر سینما در آمریکا و فرانسه اختراع نمی شد، در ایران اختراع می شد. این سخن بسیار جاودانه ای است که سید نصیر تقوی می گفت. ما نسل جوانی داریم که استعداد ذاتی سینمایی دارد. موج جدیدی که گفتید سینما را تکان می دهد، آیا ممکن است با این همه استعدادهای بزرگ در این سینما این اتفاق نیفتد؟ یکی از این شاهکارها “جنگل پرتقال” است.

چرا تلویزیون سریال «87 متر» را پخش نمی کند؟ آیا او به شما مدیون است؟

من نمی دانم چرا او بازی نمی کند، اما بله، او بدهکار است.

این چقدر بدهی است و نمی خواهد بدهی خود را به شما بدهد؟

او نزدیک به سه و نیم میلیارد تومان بدهکار است و من هم جزو کسانی هستم که به صداوسیما بدهکارم چون خرج این سریال کردم.

به همین دلیل 87 متر؟

بله، بدون اینکه یک دینار به دست آورید. من 4 سال از عمرم را صرف این سریال کردم. برای کسی که می خواهد نشان دهد می تواند خلق کند، خوب است، می تواند در رادیو کار کند و مهارت هایش را نشان دهد، اما من نشان دادم که می توانم خلق کنم. چرا باید به صورت رایگان ایجاد کنم؟ من این سریال را کاملا رایگان ساختم.

مشکل سریال چیه؟

داستان همان خانه کوچکی است که 25-26 نفر فروخته شد. سوال اینجاست که کجاست قانون جمهوری اسلامی که جلوی چنین مفاسدی را بگیرد؟ یکی از دوستانم درباره فیلم «کاناپه» به من گفت: «خیلی خوش شانس بودند چون موضوع بی حجابی در فیلم شما بود و توانستند فیلم را ممنوع کنند چون یکی از دوستان ارشاد گفته بود این فیلم شبیه است. پتک به جز موضوع حجاب ممنوعیت فیلم «کاناپه» به بهانه حجاب.

همیشه بحث مبل و خانه پدری است که آن را برمی دارد. آیا از سازمان سینمایی با شما تماس گرفته شده است؟

هنوز نه، اما امیدوارم این اتفاق بیفتد تا اوضاع برای همه تلخ نباشد.

245245