به گزارش وبسایت رابو، کلمه سیاره هیچگاه تعریف رسمی نداشت و اخترشناسان به این موضوع اهمیت نمی دادند. طبق گفته یونانیان باستان، هر ستاره سرگردان یک سیاره بود، از جمله خورشید و ماه. با انقلاب کوپرنیک، این تعریف تغییر کرد: زمین به تنهایی یک سیاره در نظر گرفته شد، ماه به یک ماهواره تنزل یافت و خورشید ارتقا یافت.
انقلاب کوپرنیک یا نظریه هلیومرکزی نظریه نجومی نیکلاوس کوپرنیک در رد باور باستانی بطلمیوسی مبنی بر مرکزیت زمین در جهان و اثبات مرکزیت خورشید و چرخش زمین به دور آن است. .
به گزارش خبرگزاری ایرنا، بیش از 200 سال بعد، ویلیام هرشل و جوزپه پیاتزی سرس را کشف کردند که بزرگترین جرم در کمربند اصلی سیارک بین مریخ و مشتری است. در اصل، اورانوس و سرس به عنوان سیارات طبقه بندی می شدند. اما اجرام دیگری با مدارهایی مشابه سرس پیدا شده اند. بنابراین، هرشل اصطلاح سیارک ها را برای اشاره به اجرام کوچک بین مریخ و مشتری پیشنهاد کرد، اما اورانوس یک سیاره باقی ماند.
حتی زمانی که کلاید تومبا در سال 1930 پلوتون را کشف کرد، ستاره شناسان با این طبقه بندی ها مشکلی نداشتند. اما این سیاره جدید مداری بیضوی و کشیده داشت و بسیار کوچکتر از سایرین بود. بنابراین طولی نکشید که ستاره شناسان متوجه شدند که باید در نحوه طبقه بندی اجرام آسمانی تجدید نظر کنند.
در دهه 1990، آنها اجرام بیشتری با مدارهای مشابه پلوتون کشف کردند. اما چیزی که واقعاً طومار تعیین کننده سیاره را به حرکت در آورد، کشف اریس توسط مایک براون ستاره شناس بود، یک جرم به اندازه پلوتو که به دور نپتون می چرخد.
بنابراین، در سال 2006، ستاره شناسان در نشست اتحادیه بین المللی نجوم در پراگ (پایتخت جمهوری چک) گرد هم آمدند تا تعریف جدیدی از کلمه “سیاره” ارائه دهند. در این جلسه، برخی استدلال کردند که سیارات را باید با ظاهرشان تعریف کرد: آن اجرام آسمانی به اندازه ای بزرگ هستند که گرانش آنها را به شکل “کروی” درآورد، سیاره هستند. برخی دیگر معتقد بودند که سیارات را باید با ویژگی هایشان تعریف کرد: آن اجرام آسمانی که می توانند مدار خود را کنترل کنند و مدار خود را از هرگونه زباله پاک کنند.
تعریف اولین گروه از سیارات به پلوتو اجازه می دهد تا به سیاره ای با سرس و همه دوستانش در مدارهای مشترک تبدیل شود. تعریف گروه دوم مستلزم حذف همه آن موجودات کوچکتر است. در نهایت، ترکیب این دو دیدگاه، تعریف سیاره را تشکیل داد. پلوتون مدار خود را پاک نمی کند و همسایگان زیادی دارد و به همین دلیل تنزل رتبه پیدا کرد.
البته همه با تعریف جدید موافق نیستند و استدلال های زیادی علیه تعریف سیاره ای وجود دارد. عدم وضوح در تعاریف «شکل تقریباً کروی دارد» و «مدار آن معمولاً خالی است» دلیل مخالفت برخی با این تعریف است.
اما طرفداران این قوانین معتقدند که همه سیارات، از عطارد تا نپتون، به طور استثنایی گرد هستند. در حالی که اکثریت قریب به اتفاق غیر سیارات چنین نیستند. آنها همچنین برای فاصله مداری استدلال می کنند که جرم مریخ بیش از 5000 برابر جرم بزرگترین جرم در مدار آن است. در مقابل، پلوتون تنها حدود 7 درصد از کل جرم موجود در مدار خود را جذب می کند.
اما بزرگترین سردرگمی مربوط به زیرگونه های غیرسیاره ای است. اگر جسمی به اندازه ای بزرگ باشد که کروی باشد اما مدار خود را پاک نکند، مانند پلوتون یا سرس، به آن “سیاره کوتوله” می گویند. ستاره شناسان معمولاً از اصطلاح “کوتوله” برای اشاره به نسخه های کوچکتر این گونه استفاده می کنند. مانند ستاره های کوتوله و کهکشان های کوتوله. ستارگان کوتوله نیز ستاره هستند و کهکشان های کوتوله کهکشان محسوب می شوند. آنها فقط کوچکتر هستند. این قانون در مورد سیارات کوتوله صدق نمی کند: آنها اصلاً سیاره نیستند.
اگر جسمی خیلی کوچک باشد که نمی‌تواند کروی در نظر گرفته شود، به عنوان یک جرم کوچک منظومه شمسی طبقه‌بندی می‌شود. سیارک ها به طور رسمی به این صورت تعریف نشده اند. ستاره شناسان آنها را اینگونه تعریف می کنند: اجرام کوچک در منظومه شمسی که در منظومه شمسی داخلی وجود دارند. دنباله دارها نیز اجرام کوچکی در منظومه شمسی هستند.
سیارات کوچک نیز شامل سیارات کوتوله و تمام اجرام کوچک منظومه شمسی است که دنباله دار نیستند. در غیر این صورت، پلوتوئیدها (سیارات کوتوله خارج از مدار پلوتون) و اجرام پارانپتون (از جمله پلوتوئیدها و دیگر اجرام کوچک منظومه شمسی که به دور نپتون می چرخند) را نباید نادیده گرفت.
این تعاریف تا حدودی گیج کننده هستند. اما این تلاشی است برای آشتی دادن ماهیت پیچیده دانش ما از منظومه شمسی.
حال، شاید باید به تعاریفی که داریم پایبند باشیم. حتی اگر این تعاریف ناقص باشند، اما با تحقیقات بیشتر، اکتشافات و دستیابی به درک جدید، می توانیم تعاریف خود را به روز کنیم.
5858
