غزل زیاری: در سال 2021، یک ابرنواختر مشاهده شده در سال 1181 به سحابی Pa 30 مرتبط شد و بقایای نادری از یک “ستاره زامبی” بازمانده مشاهده شد. تصویربرداری سه بعدی پیشرفته در رصدخانه کک رشته های غیرعادی را نشان داده است که از هسته امتداد یافته اند، که نشان می دهد این یک ابرنواختر بسیار نامتقارن است و سؤالات علمی جدیدی را ایجاد می کند.
در سال 1181، یک ستاره جدید در نزدیکی صورت فلکی Cassiopeia ظاهر شد و به مدت شش ماه قبل از ناپدید شدن از دید، به درخشش ادامه داد. حدود هزار سال پیش، ستاره شناسان چینی و ژاپنی این رویداد را به عنوان “ستاره مهمان” ثبت کردند و از آن زمان تاکنون دانشمندان مجذوب این رویداد شده اند.
این ابرنواختر که اکنون با نام SN 1181 شناخته میشود، یکی از معدود ابرنواخترهایی است که در تاریخ قبل از تلسکوپ ثبت شده است و برای قرنها به عنوان یک “یتیم” در نظر گرفته میشد. این بدان معناست که هیچ یک از اجرام آسمانی که امروزه قابل مشاهده است را نمی توان در آنجا ردیابی کرد. با این حال، در سال 2021، دانشمندان باقیمانده SN 1181 را به سحابی دیگری به نام Pa 30 مرتبط کردند که اولین بار در سال 2013 توسط ستاره شناس آماتور دانا پیچک کشف شد. این سحابی با استفاده از داده های تلسکوپ WISE به عنوان بخشی از یک پروژه علمی شهروندی کشف شد.
داستان عجیب یک ستاره زامبی به شکل قاصدک
باید در نظر داشته باشیم که Pa 30 یک باقیمانده ابرنواختر معمولی نیست. زیرا ستاره شناسان یک ستاره زامبی را در مرکز آن پیدا کردند که بقایای نادری از انفجار اصلی است.
به نظر می رسد SN 1181 توسط یک انفجار گرما هسته ای در یک ستاره متراکم و مرده به نام کوتوله سفید ایجاد شده است. به طور معمول، کوتوله های سفید با چنین انفجارهایی کاملاً از بین می روند، اما این بار یک اتفاق نادر رخ داد و بخشی از ستاره زنده ماند و یک “ستاره زامبی” ایجاد کرد.
این نوع انفجار جزئی به عنوان ابرنواختر نوع Iax شناخته می شود. علاوه بر این، رشته های عجیبی از این ستاره زامبی بیرون می آید که شبیه گلبرگ های قاصدک است.
Ilaria Caiazzo، استادیار ISTA و نویسنده اصلی مقاله، به همراه تیم کانینگهام، عضو ناسا هابل در مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونیان، اخیراً یک نمای بیسابقه از این رشتههای مرموز به دست آوردهاند.
تصویربرداری پیشرفته و باز کردن اسرار ابرنواخترها
کانینگهام و کایزو به لطف تصویرگر وب کیهانی Keck (KCWI) Caltech تصاویر خیره کننده ای از بقایای این ابرنواختر عجیب به دست آورده اند و در حال مطالعه آن هستند. تصویرگر وب کیهانی یک طیف نگار است که در ارتفاع 4000 متری در رصدخانه ای در هاوایی، در نزدیکی قله آتشفشان Mauna Kea قرار دارد.
KCWI برای شناسایی برخی از ضعیفترین و تاریکترین منابع نوری که مجموعاً «وب کیهانی» نامیده میشوند، طراحی شده است. این طراحی آنقدر حساس و هوشمند است که میتواند اطلاعات طیفی هر پیکسل در تصویر را ثبت کند، در حالی که حرکت ماده را در انفجار ستارهای اندازهگیری میکند و در نهایت چیزی شبیه یک فیلم سه بعدی از یک ابرنواختر ایجاد میکند. KCWI این کار را با نگاه کردن به نحوه حرکت نور هنگام نزدیک شدن یا دور شدن از ما انجام می دهد. در یک فرآیند فیزیکی شبیه داپلر که ما را به یاد صدای آژیر می اندازد، با حرکت آمبولانس ریتم آن تغییر می کند.
نگاهی دقیق تر به عدم تقارن و دینامیک ابرنواختر
بنابراین، به جای دیدن تصویر ثابت معمولی از نمایش آتش بازی رایج در ابرنواخترها، محققان توانستند یک نقشه سه بعدی دقیق از سحابی و رشته های عجیب آن ایجاد کنند و همچنین می توانند نشان دهند که مواد موجود در رشته ها به صورت بالستیک در حال حرکت هستند. سرعتی در حدود 1000 کیلومتر در ثانیه دارد.
کانینگهام گفت: «این بدان معناست که مواد پرتاب شده از زمان انفجار کند یا شتاب نکرده است. بدین ترتیب با سرعت های اندازه گیری شده و نگاه به گذشته زمان دقیق این انفجار در سال 1181 مشخص و اعلام شد.
عدم تقارن غیر معمول
جدا از رشته های قاصدکی شکل و انبساط بالستیک آنها، شکل کلی این ابرنواختر غیرعادی است.
این تیم نشان داد که اجکتا (مواد درون رشته های خارج شده از محل انفجار) به طور غیرعادی نامتقارن بود و به نظر می رسید که این عدم تقارن از خود انفجار اولیه ناشی می شود.
علاوه بر این، به نظر میرسد که رشتهها دارای لبههای داخلی تیز هستند که یک شکاف داخلی را در اطراف ستاره زامبی نشان میدهد.
کایازو توضیح داد: “اولین توصیف دقیق سه بعدی از سرعت و ساختار فضایی یک بقایای ابرنواختر به ما چیزهای زیادی در مورد رویداد کیهانی منحصر به فردی که اجداد ما قرن ها پیش مشاهده کردند، می گوید.” این همچنین سوالات و چالش های جدیدی را ایجاد می کند که ستاره شناسان باید در گام بعدی به آنها بپردازند.”
منبع: scitechdaily
58321
