زینب اسماعیلی: عباس عراقچی به پاکستان سفر کرد که در نوع خود سفر مهمی بود. ممکن است بگویید که دیپلمات ها و روزنامه نگاران از همه نوع سفر قدردانی می کنند. البته هر سفر دیپلماتیک با توجه به برنامه سفر و وضعیت روابط دو کشور می تواند از اهمیت بالایی یا متوسط برخوردار باشد، اما سفر فعلی به پاکستان از اهمیت بالایی برخوردار است. در گزارش بعدی به بررسی دلایل اهمیت سفر خواهیم پرداخت.
کمی مستقل از منطقه، یک محله کوچک
سفر وزیر امور خارجه به پاکستان اولین سفر وی به کشوری غیر از معادلات کنونی منطقه است. پاکستان همسایه ایران است و با وجود اینکه در حوادث منطقه یکی از بازیگران اصلی نیست. شاید یکی از مهره های بازی عربستان باشد و باز هم جزو مهره های بازی چین باشد. موقعیت و مناسبات تاریخی این کشور این قابلیت لغزنده را ایجاد کرده است.
با توجه به اتفاقات منطقه، عباس عراقچی برای جلوگیری از افزایش تنش، سفرهای اصلی را برای آغاز کار خود در کشورهای منطقه تعیین کرد. در این راستا، سفر به پاکستان از آنجایی که این کشور یکی از کشورهای همسایه است که برنامه ای مستقل از مسئله اسرائیل دارد، حائز اهمیت است. اگرچه جمهوری اسلامی پاکستان به عنوان دومین کشور اسلامی و عضو سازمان همکاری اسلامی، مواضع حمایتی در قبال مسئله فلسطین دارد که با جمهوری اسلامی ایران نیز مشترک است، اما در این سفر بر این حمایت نیز تاکید شد.
یک سال از حمله موشکی پاکستان به خاک ایران می گذرد
در 28 دسامبر سال گذشته پاکستان به روستایی در داخل خاک ایران حمله موشکی کرد. حمله موشکی پاکستان اگرچه بین دو کشور برادر و دوست صورت گرفت و تجاوز به خاک کشور تلقی نشد، اما واقعیت صحنه چیزی است که سفر عباس عراقچی را امروز اهمیت بیشتری می دهد.
سال گذشته، پس از آن حمله که منجر به کشته شدن سه زن و چهار کودک شد، پاکستان در بیانیه‌ای نوشت: «ما به حاکمیت و تمامیت ارضی ایران احترام می‌گذاریم، پاکستان مجموعه‌ای از حملات نظامی را در استان سیستان و بلوچستان ایران انجام داده است.» هدف از اقدام امروز تامین امنیت و منافع ملی پاکستان بود.
دو روز قبل، ایران منطقه کوه سبز در استان بلوچستان را هدف قرار داد. ایران بیشتر این عملیات نظامی را به بهانه هدف قرار دادن مقر گروه های تروریستی مستقر در آن مناطق انجام می دهد. پاکستان اکثراً با این عملیات ها مشکلی نداشته و از این ابزار برای کنترل گروه های تروریستی در استان بلوچستان استفاده کرده است.
اما تبادل موشکی بین ایران و پاکستان واکنشی بود، علاوه بر اینکه افکار عمومی داخلی آن را الگوی تجاوزگری می‌دانستند، دیپلمات‌ها و تحلیلگران نیز این اتفاق را پسندیدند.
محسن روحی صافات، دیپلمات سابق و کارشناس مسائل پاکستان، حمله موشکی را بدترین تجربه در روابط دو کشور توصیف کرد. این بدترین تجربه در روابط ایران و پاکستان برای انتقام گرفتن از یکدیگر است در حالی که تهران و اسلام آباد همیشه در شرایط سخت به کمک یکدیگر تکیه کرده اند. ایران یکی از امور استراتژیک پاکستان است و ثبات و امنیت پاکستان ثبات و امنیت ایران محسوب می شود. فضای شلیک موشک بین دو کشور مایه تاسف و شکست سیاست و دیپلماسی در این دولت است. مسیر دو کشور باید طوری طراحی می شد که به چنین مکانی منتهی نمی شد و پرتاب موشک توسط دو همسایه به بخشی از خاک دیگری به معنای موفقیت نیست.
حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه پیشین ایران در بهمن ماه سال گذشته و پس از آن حادثه به پاکستان سفر کرد. در 4 می، هیئتی به سرپرستی سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور وقت، از پاکستان دیدن کرد. سفری که شامل برنامه کاری برای گفت و گو در مورد «مسائل بین المللی، تحولات منطقه ای و بهبود روابط دوجانبه مانند تجارت، انرژی، ترانزیت، علم و فناوری، فرهنگ، گردشگری سلامت، حج، همکاری مرزی، مبارزه با مواد مخدر، تروریسم و امنیت» است. در رسانه ها اطلاعات دقیقی از صحبت درباره پرتاب موشک منتشر نشد و به نظر می رسد گذر زمان در ابری از فراموشی افتاده است. اگرچه چنین حادثه ای تأثیر عمیقی بر روابط دو کشور دارد.
آنها با گروه های تروریستی چه خواهند کرد؟
واضح است که تمامی این موارد در سفر وزیر امور خارجه ایران به پاکستان مورد هدف قرار نگرفته است، اما بدون شک مهمترین موضوع مورد بحث، کنترل فعالیت گروه های تروریستی در خاک پاکستان است که باید مدیریت شود.
این نکته مهم دیگری در سفر عراقچی به پاکستان است. سال گذشته حداقل هر ماه یک حادثه تروریستی در منطقه سیستان و بلوچستان رخ می داد که تلفات جانی در پی داشت. این حوادث توسط گروهی به نام ارتش عدالت که یک گروه تروریستی در منطقه بلوچستان پاکستان است انجام می شود و در سیستان و بلوچستان حوادث زیادی را مرتکب شده است.
حضور این گروه تروریستی در منطقه بلوچستان به شدت به ایران آسیب می زند و باید چاره اندیشی شود. طبیعی است که ایران انتظار داشته باشد که پاکستان استفاده از این گروه تروریستی را برای هر هدفی محدود کند. حضور شاخه های مختلف گروه های تروریستی در کشوری که تحت فشار شدید اقتصادی است می تواند از کنترل خارج شود و به نظر می رسد اسلام آباد امروز با چنین وضعیتی مواجه است.
محسن روحی صافات می‌گوید: «تاریخچه حملات انتحاری و بمب‌گذاری در پاکستان در سال‌های گذشته چندین بار تکرار شده است، ما شاهد تعداد عملیات‌های مخربی است که توسط طالبان پاکستان انجام شده است در پاکستان آنها دو روی سکه طالبان افغانستان هستند. او توضیح می‌دهد: «با کارآمدی طالبان در افغانستان، قدرت اصلی در میان گروه‌های افراطی ایجاد شده است و آنها احساس می‌کنند که نمایندگان هر دو دولت باید نقاط قوت گروه‌های تروریستی را پیدا کنند.» ایران و پاکستان باید برای کاهش و نابودی نقاط قوت گروه های تروریستی تلاش کنند فعالیت این گروه ها را متوقف کنید.»
آیا از بی تحرکی بیرون می آیند؟
کشورهایی که بیش از 900 کیلومتر مرز مشترک دارند و مسائل همسایگی دوجانبه دارند و برای تحکیم روابط نیاز به ارتباطات قوی‌تر و پیگیری بیشتر مسائل دوجانبه است تا روابط دو کشور فراتر از خواندن بیانیه باشد. و بیشتر نزدیک شوید. همکاری واقعی و مردم دو کشور می توانند از آن بهره مند شوند. آنچه تاکنون بین ایران و پاکستان رخ داده است، اضافه شدن قراردادی به قراردادهای قبلی است. رهایی از منفی گرایی و طراحی نقشه راه ساده ترین راه برای حل مشکلات است.
311311
