آلودگی هوا مسئله‌ای حل‌شدنی؛ «ازون» شاخص‌ترین آلاینده هوای پایتخت/ از ابتدای تابستان تا کنون تنها ۵ روز پاک داشتیم

الهه جعفرزاده: برخورداری از هوای پاک و سالم یکی از حقوق اولیه شهروندان است، اما با وجود این معضل «آلودگی هوا» مشکلی رایج در جوامع است. در شهر تهران روزانه جان میلیون ها نفر به دلیل آلودگی هوا در خطر است. در فصل تابستان به دلیل دمای بالا و تابش شدید نور خورشید به خصوص با افزایش غلظت گاز ازن شاهد چندین برابر این آلودگی هستیم.

بهزاد اشجاجی، کارشناس آلودگی هوا در توضیح این موضوع به رابو گفت: آلودگی شهرها که در فصل تابستان رایج است ناشی از ازن آلوده است و از آن به عنوان آلودگی ثانویه یاد می شود. یعنی مستقیماً از هیچ منبعی ساطع نمی شود و فقط از واکنش شیمیایی بین آلاینده های اولیه جو مانند اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار ناشی می شود. “کارگران”دمای هوا“و”تابش – تشعشع نور خورشیددر این واکنش شیمیایی به عنوان انرژی اولیه عمل می کند و نقش مهمی در تسریع و افزایش آلودگی دارد. در واقع به همین دلیل است که در تابستان شاهد آلودگی بیشتر ازن هستیم و در زمستان آلودگی جدی ازن نداریم.

رکورد تاریخی آلودگی هوای تهران با گاز ازن

به گفته این کارشناس تابستان امسال روزهای آلوده ای را تجربه کردیم که شاخص کیفیت هوا از نظر آلودگی ازن بیش از 150 بوده و حتی در برخی نقاط تهران شاخص آلودگی به بیش از 200 رسیده است که نشان دهنده شدت این آلودگی است. نسبت به سال های قبل تا حدودی افزایش یافته است.

وی افزود: افزایش دمای هوا نسبت به میانگین دما در سال های اخیر مهم ترین دلیل این امر است که شدت زنجیره واکنش ها را افزایش می دهد و در نتیجه غلظت آلاینده ازن را افزایش می دهد.

بر اساس اطلاعات مرکز پایش کیفیت هوا، شاخص کل آلودگی هوای تهران در پایان هفته اول ماه جاری (18 مرداد) به عدد 171 رسید. این وضعیت در نتیجه افزایش گاز ازن در هوا بود. شایان ذکر است که این عدد بالاترین شاخص روزانه ثبت شده برای تهران از زمان اندازه‌گیری و ثبت این داده‌ها است. این در صورتی است که در تابستان 1401 و 1402 این شاخص برابر با 165 واحد بوده است.

همچنین بر اساس اعلام سامانه پایش کیفیت هوای تهران، میزان شاخص آلودگی ازن برای ساعاتی در ابتدای ماه جاری (15 مرداد) به بیش از 200 رسید. این نشان دهنده وضعیت بحرانی است. متأسفانه این روند در صبح روز یکشنبه 16 تیرماه نیز تکرار شد.

طبق جدول بالا، تهران از ابتدای تابستان امسال تنها شاهد 5 روز پاکی بوده است، در حالی که تابستان سال گذشته پایتخت نشینان شاهد 11 روز با هوای پاک و سالم بودند. این تفاوت معنادار موید میزان بالای آلودگی هوا در تابستان نسبت به سال گذشته است.

آلودگی هوا یک قاتل پیشرونده برای انسان و محیط زیست است

وجود گاز ازن در لایه های بالایی جو مفید است زیرا از تابش اشعه ماوراء بنفش جلوگیری می کند و حتی سطح آن را کاهش می دهد. اما در سطح زمین، ازن یک آلاینده محسوب می شود و آسیب های ناشی از این آلودگی بیشتر متوجه سلامت انسان می شود که به تدریج منجر به بروز انواع بیماری های موقت و طولانی مدت می شود.

اشجاجی در این خصوص خاطرنشان می کند: تحقیقات مختلف در این زمینه نشان می دهد که سرطان ریه، آسم، برونشیت و بیماری های قلبی عروقی از اثرات بلندمدت آلودگی هوا هستند و این موضوع بسیار حائز اهمیت است. از جمله اثرات کوتاه مدت گازهای آلوده می توان به حساسیت های پوستی، تنفسی و یا سایر حساسیت ها اشاره کرد. زمانی که غلظت گازهای آلاینده ای مانند ازن در تابستان به اوج خود می رسد، اگر بیرون بروید و پیاده روی کنید، تغییرات آشکاری در سلامتی خود مشاهده خواهید کرد. علائمی مانند سوزش گلو، احساس خفگی و مواردی از این دست از عوارض موقت این آلاینده است.

آلودگی و افزایش آلاینده ها در هوا قطعاً تأثیر مخربی بر محیط زیست و کشاورزی دارد.

تهران در تابستان بیشتر در معرض آلودگی هوا است/ چگونه می توان از این آلودگی جلوگیری کرد؟

به منظور کاهش اثرات مضر گازهای آلاینده به ویژه ازن، توصیه می شود در ساعات اوج ترافیک و یا در اواسط روز که دمای هوا بالا است از تردد غیرضروری خودداری شود و سایر فعالیت های روزانه را به سایر ساعات شبانه روز موکول کنند. .

حسین شهیدزاده یکی از مدیران سابق شرکت پایش کیفیت هوای تهران در گفت و گو با رابو گفت: برای جلوگیری از آلودگی در فصل تابستان، بهتر است از ساعت 10 صبح تا حدود 4 در فضای باز یا بسته بمانید. 00:00 بعدازظهر وقتی اشعه خورشید قوی است، باید از ورزش و فعالیت های خشونت آمیز خودداری کنیم تا عمیقا نفس نکشیم و با مشکلات تنفسی مواجه نشویم.

وی ادامه می دهد: همچنین گام دیگری که می تواند در کاهش آلودگی در فصل تابستان موثر باشد، کاهش تولید اکسیدهای نیتروژن یا NOx است که به تولید آلاینده های ازن کمک می کند شهر، و این مشکل زمانی است که حمل و نقل عمومی بهتری داشته باشیم، متأسفانه به دلیل شرایط نامناسب حمل و نقل شهری، از نظر کمبود یا فرسودگی وسایل نقلیه عمومی و سیستم تهویه ناکافی، مردم تمایل به استفاده از وسایل نقلیه شخصی دارند وسایل نقلیه شخصی در شهر به خصوص در فصل تابستان به آلودگی هوای تهران کمک زیادی می کند.

آلودگی هوا مشکلی است که قابل حل است و نیازی به اقدامات عجیب و غریب ندارد. هر چه بیشتر بتوانیم سیستم حمل و نقل عمومی را بهبود بخشیم، بیشتر می توانیم در مورد راه های دیگر برای کاهش آلودگی هوا صحبت کنیم.

وی همچنین می گوید: قطعاً در شهری مانند تهران که رفت و آمد زیاد است، اکسیدهای نیتروژن بیشتری تولید می شود و این موضوع هوای شهر را در معرض آلودگی مضاعف قرار می دهد.

بیشتر بخوانید:

آیا رکورد دما در این هفته شکسته می شود؟/شاید در برخی مناطق; در تهران نیست!

گرمای بی سابقه در ایران؛ شنبه و یکشنبه آتشین در راه است/ آب و هوای ما با روند گرم شدن مواجه است/ احتمال بارندگی کمتر در پاییز زیاد است

47232