چگونه کودتا در بولیوی شکست خورد؟

رسول السلیمی: زمانی که رئیس جمهور این کشور پس از اطلاع از کودتا بلافاصله فرماندهان ارتش را تغییر داد، کودتا در بولیوی شکست خورد. در نتیجه، فرماندهان نظامی تازه منصوب شده به واحدهای نظامی دستور دادند تا به پایگاه های خود بازگردند.

علاوه بر این، اعتراضات بین المللی نیز در سرکوب کودتا تأثیر داشت و رئیس جمهور لوئیس آرس توانست اقتدار خود را بر ارتش کشور اعمال کند. کودتا زمانی آغاز شد که سربازان به رهبری فرمانده کل ارتش خوان خوزه زونیگا به کاخ ریاست جمهوری یورش بردند و در حیاط بیرونی آن مستقر شدند. گزارش های خبری حاکی از آن بود که یک تانک درهای کاخ را شکست.

اما پس از آن فیلمی در تلویزیون بولیوی پخش شد که نشان می دهد رئیس جمهور این کشور با چهره به پایین در راهروی کاخ مقابل رئیس ارتش و گروهی از سربازان ایستاده است. وی خطاب به سربازان گفت: من فرمانده شما هستم و به شما دستور عقب نشینی می دهم و نمی گذارم این نافرمانی به نتیجه برسد.

در همین راستا تلویزیون بولیوی دو تانک و تعدادی سرباز با لباس نظامی را در بیرون ساختمان نشان داد اما سربازان و خودروهای زرهی به تدریج عقب نشینی کردند. بزرگترین اتحادیه کارگری کشور در دفاع از دولت آریه اعتصاب نامحدود اعلام کرد و با حضور در خیابان به کودتا اعتراض کرد. ویدئوهایی که در شبکه های اجتماعی دست به دست می شود، انبوهی از مردم را در تعقیب نیروهای طرفدار کودتا نشان می دهد. مورالس رئیس جمهور سابق نیز اقدامات ارتش را محکوم کرد و خواستار تعقیب کیفری برای زونیگا و هر کسی که به او کمک کرد، شد.

یک مقام ارشد بولیوی گفت که ژنرال ارتش دستگیر شده در کودتای نافرجام روز چهارشنبه در حال برنامه ریزی برای به دست گرفتن قدرت بود و یک افسر ارشد دیگر در کودتا دستگیر شده است.

وزیر امور خارجه ادواردو دل کاستیو گفت که علاوه بر خوان خوزه زونیگا، دریاسالار سابق نیروی دریایی سالوادور، خوان ارنز نیز دستگیر شده است. این دو نفر توسط رئیس جمهور برکنار شدند و پس از شروع قیام افراد جدیدی جایگزین آنها شدند. پس از کودتا، زونیگا به وضوح نگفت که او کودتا را رهبری می کند، اما گفت که ارتش در تلاش است تا دموکراسی را بازگرداند و زندانیان سیاسی ما را آزاد کند.

در همین حال وزیر دادگستری بولیوی ادعاهای فرمانده ارتش مبنی بر اینکه رئیس جمهور از وی خواسته است به کاخ دولت حمله کند را رد کرد. کمی قبل از دستگیری، زونیگا به خبرنگاران گفت: «رئیس جمهور به من گفت: «وضعیت بسیار پیچیده و بحرانی است. باید چیزی برای افزایش محبوبیتم آماده کنم. لوئیس آرس که در لندن اقتصاد خوانده بود، از سال 2006 تا 2019 وزیر اقتصاد تحت ریاست مورالس بود و او را به نماد چپ در آمریکای لاتین تبدیل کرد.

پس از خروج مورالس از سمت خود، آرس برای مدت کوتاهی در نوامبر 2020 رئیس جمهور شد. بولیوی، کشوری با 12 میلیون نفر، در ماه های اخیر شاهد تشدید اعتراضات به اقتصاد ضعیف این کشور بوده است. پس از هرج و مرج در روز کودتا، گزارش های رسانه های محلی نشان داد که بولیوی ها در حال ذخیره مواد غذایی از سوپرمارکت ها هستند. در همین حال معاون رئیس جمهور بولیوی در خارج از کاخ ریاست جمهوری به هواداران خود گفت: مردم بولیوی هرگز اجازه نمی دهند کودتا صورت گیرد.

ناظران سیاسی بر این باورند که کودتای بولیوی نقطه اوج تشدید تنش ها در این کشور برای ماه ها بود و تظاهرکنندگان در بحبوحه بحران شدید اقتصادی و در حالی که احزاب برای کنترل حزب حاکم مبارزه می کردند، به پایتخت این کشور هجوم آوردند. از سوی دیگر، به نظر می رسد که کودتا فاقد حمایت واقعی بود و حتی مخالفان رئیس جمهور لوئیس آرس نیز به سرعت صفوف خود را در دفاع از دموکراسی تقویت کردند.

ناصر کنعانی، سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به کودتا در بولیوی گفت: ما کودتا علیه پایه های دموکراسی و حمله به نهادهای دموکراتیک و دولت قانونی بولیوی را محکوم می کنیم و بر بازگرداندن نظم و قانون و بازگشت قدرت به دولت قانونی این کشور تاکید می کنیم.

311213